Page Text
________________
• साम-दामादिकथोपदर्शनम् •
द्वात्रिंशिका-९/२ एज्जह इहेव भत्तवेलं करेज्जह । तहेवागया सइओ दव्ववओ कओ । तइयदिवसे बुद्धिमन्तो अमच्चपुत्तो संदिट्ठो ‘अज्ज तुमे भत्तपरिव्वओ दायव्वो'। एवं हवउ त्ति। सो गओ करणसालं, तत्थ य तईओ दिवसो ववहारस्स छिज्जंतस्स परिच्छेजं न गच्छइ, दो सवत्तीओ, तासिं भत्ता उवरओ, एक्काए पुत्तो अत्थि इयरी अपुत्ता य, सा तं दारयं णेहेण उवचरइ, भणइ य-मम पुत्तो, पुत्तमाया भणइ यमम पुत्तो, तासिं ण परिछिज्जइ। तेण भणियं-अहं छिंदामि ववहारं, दारओ दुहा कज्जउ दव्वंपि दुहा एव । पुत्तमाया भणइ ‘ण मे दव्वेण कज्जं दारगोऽवि तीए भवउ जीवन्तं पासिहामि पुत्तं'। इयरी तुसिणिया अच्छइ । ताहे पुत्तमायाए दिण्णो, तहेव सहस्सं उवओगो। चउत्थे दिवसे रायपुत्तो भणिओ'अज्ज रायपुत्त! तुम्हेहिं पुण्णाहिएहिं जोगवहणं वहियव्वं'। एवं भवउ त्ति, तओ रायपुत्तो तेसिं अंतियाओ णिग्गंतुं उज्जाणे ठियो, तंमि य णयरे अपुत्तो राया मओ, आसो अहिवासिओ, जीए रुक्खछायाए रायपुत्तो णिवण्णो सा ण ओयत्तति, तओ आसेण तस्सोवरि ठाइऊण हिंसितं, राया य अभिसित्तो, अणेगाणि सयसहस्साणि जायाणि, एवं अत्थुप्पत्ती भवइ । दक्खत्तणं ति दारं गयं ।।
इयाणिं साम-भेय-दण्डुवप्पयाणेहिं चउहिं जहा अत्थो विढप्पति । एत्थिमं उदाहरणं-सियालेण भमंतेण हत्थी मओ दिट्ठो। सो चिंतेइ-लद्धो मए उवाएण ताव णिच्छएण खाइयव्वो, जाव सिंहो आगओ। तेण चिन्तियं-सचिट्टेण ठाइयव्वं एयस्स । सिंहेण भणियं किं अरे ! भाइणेज्ज अच्छिज्जइ ?' सियालेण भणियं आमंति माम !| सिंहो भणइ-किमेयं मयं ति?, सियालो भणइ-हत्थी। केण मारिओ?-वग्घेण। सिंहो चिंतेइ-कइमहं ऊणजातिएण मारियं भक्खामि ?, गओ सिंहो । णवरं वग्घो आगओ, तस्स कहियं सीहेण मारिओ, सो पाणियं पाउं णिग्गओ। वग्यो णट्ठो। एस भेओ। जाव काओ आगओ, तेण चिन्तियं जइ एयस्स ण देमि तओ काउ काउत्ति वासियसद्देणं अण्णे कागा एहिंति, तेसिं कागरडणसद्देणं सियालादि अण्णे बहवे एहिंति, कित्तिया वारेहामि, ता एयस्स उवप्पयाणं देमि, तेण तओ तस्स खंडं छित्ता दिण्णं, सो तं घेत्तूण गओ। जाव सियालो आगओ, तेण णायमेयस्स हठेण वारणं करेमित्ति भिउडिं काऊण वेगो दिण्णो, णट्ठो सियालो, उक्तं च “उत्तमं प्रणिपातेन, शूरं भेदेन योजयेत् । नीचमल्पप्रदानेन, सदृशं च पराक्रमैः । ।” (पञ्चतन्त्र-४/९/६१) इत्युक्तः कथागाथाया भावार्थः - (द.नि.१८९-१९०-१९१ वृत्ति) इति ।
___ एवमेव धातुवादादिकमप्यत्र योज्यम् । तदुक्तं समरादित्यकथायां → अत्थकहा नाम अत्थोवायाणपडिबद्धा, असि-मसि-कसि-वाणिज्ज-सिप्पसंगया, विचित्तधाउवायाइपमुहमहोवायसंपउत्ता, साम-भेय-उवप्पयाणदण्डाइपयत्थविरइआ सा अत्थकहत्ति भण्णइ - (भव-१-पृ.३) इति । प्रकृते च → अर्थस्य = लक्ष्म्याः कथा = उपायप्रतिपादनपरो वाक्यप्रबन्धः अर्थकथा । उक्तञ्च ‘सामादि-धातुवादादि-कृष्यादिप्रतिपादिका । अर्थोपादानपरमा कथाऽर्थस्य प्रकीर्तिता' ।। (उपमिति-१/२६) तथा ‘अर्थाख्यः पुरुषार्थोऽयं प्रधानः प्रतिभासते । तृणादपि लघु लोके धिगर्थरहितं नरम्' ।। (उपमितिभवप्रपञ्चा-१/पृ.४०) इति । इयञ्च कामन्दकादिशास्त्ररूपा - (स्था.३/३/१८९-वृ.) इति स्थानाङ्गवृत्तिकृद्वचनमप्यवधातव्यम् ।।९/२।। અભિપ્રેત છે. તથા “ધન કમાવામાં કંટાળો ન આવવો જોઈએ. આવો જે ઉપદેશ કરવામાં આવે તે અહીં અનિર્વેદ શબ્દથી અભિપ્રેત છે. તથા ધનનો સંગ્રહ કરવા સંબંધી જે ઉપદેશ કરવામાં આવે તે અર્થકથાગત સંચય' પદાર્થ છે. તથા ધન કમાવા માટેની નિપુણતા કેવી જોઈએ? તે સંબંધમાં જે કાંઈ કહેવાય તે અર્થકથાગત
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004940 |
| Book Title | Dwatrinshada Dwatrinshika Prakran Part 3 |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | Yashovijay of Jayaghoshsuri |
| Publisher | Andheri Jain Sangh |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 358 |
| Language | Gujarati, Sanskrit |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 21 MB |