________________
બાલાવબોધનો શબ્દ
પ્રયત્નિ
કર્તર્થિંકરિ
શુભઈ
ક્ષપવું
સંબંધઇ
વર્તઇ
આકર્ષઇ
ઉપક્રમિ
પ્રભવઇ
V+R
પરાભવઇ
परा + भू
પરાવર્તાઇ
परा+वृत्त्
પરીવર્તન કરવું
सिम् + हृ
સંકેલવું, સમેટવું
સંહરઇ (૬) શબ્દની દ્વિરુક્તિ અર્થાત્ એક જ શબ્દ બે વાર પ્રયોજેલ છે. જેનાથી અર્થમાં અતિશયતા કે દૃઢતા બતાવાય છે. સમય-સમય, પ્રદેશ-પ્રદેસિઇં, લાંબી-લાંબી, સીઘ્ર-સીઘ્ર, સય-સય, ગોલઇ-ગોલઇ, ઉપરિ-ઉપરિ, કંઠોકંઠિઇ, નવી-નવી, સામ્હા-સામ્હા, જીવ-જીવ, આપણું-આપણું, વલીવલી, આંતરે-આંતરે, આપણા-આપણા, અવસર-અવસર.
(૭) બાલાવબોધકારે ૨વાનુકારી શબ્દોનો પણ ઉપયોગ કર્યો છે. જેમકે ખરખરઇ, ઉÇાં-પટ્ટાં, ચડત-પડત, થોડઇ-થોડઇ.
(૮) શબ્દ યુગ્મો કે જેમાં મોટેભાગે વિરોધીગુણો દર્શાવાય છે તેવા શબ્દ દ્વન્દ્વોનો પણ પ્રયોગ કરેલ છે. જેવાકે -
નાહઉ-મોટઉ, નવ્ય-પુરાણાદિ, ચટન-વિચટન, શુભ-અશુભ, જીવતાંમરતાં, ઉચ્છવાસ-નિવાસ, ભલી-પાડૂઇ, નાન્હા-મોટાં, રૂડ-પાડવું, આહાર-નીહાર.
Jain Education International
સંસ્કૃત
प्रयत्न
कर्तव्य
क्षुभ्
क्षिप
√सम् + बन्ध्
Vवृत्
आ+कर्ष्
उपक्रम
અર્થ
પ્રયત્નથી
કર્તવ્યથી
ક્ષોભપામવું
ખપવું
બંધાવું, જોડાવું
વર્તે છે.
આકર્ષે છે.
પ્રયત્નથી
સમર્થ થવું
હરાવે
બાલાવબોધનું ભાષાતત્ત્વ તથા ગદ્યસમીક્ષા
૧૪૭
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
