________________
જીવન ઝરમર સં. ૧૯૪૦માં બહાર પડેલ “સ્ત્રીનીતિ બોધક વિભાગ ૧લો શ્રીમદ્દનાં સોળ વર્ષ પહેલાં લખેલાં લખાણોમાંનું પ્રથમ પુસ્તક છે. તેના મુખપૃષ્ઠ ઉપર ભુજંગી છંદની એક કડી છે,
“થવા દેશ આબાદ સૌ હોંશ ધારો, ભણાવી ગણાવી વનિતા સુધારો; થતી આર્યભૂમિ વિશે જેહ હાનિ,
કરો દૂર તેને તમે હિત માની.' સ્ત્રીકેળવણીની આમાં હિમાયત કરી છે. આની પ્રસ્તાવનામાં શ્રીમદ્દ લખે છે કે સ્ત્રીકેળવણી વધતી જાય તેની સાથે વાંચવાનો શોખ વધે તેને માટે સ્ત્રીઓને યોગ્ય સારાં પુસ્તકો લખવા વિદ્વાનોને વિનંતી કરી. જૂના વિચારના લોકોના સ્ત્રીકેળવણી સામે મુકાતા આક્ષેપો દૂર કર્યા છે. તે વખતે છપાયેલાં સ્ત્રીઓને વાંચવા યોગ્ય પુસ્તકોનાં નામ આપ્યાં છે. સ્ત્રીઓ નહીં સુધરવાનું કારણ બાળલગ્ન, કજોડાં અને વહેમ કે અજ્ઞાન છે એમ કહી આ વિશે વિચારવા વિનંતી કરી છે.
બાર વર્ષની વયે જૈન ધર્મનું આકર્ષણ વધવા લાગ્યું. તેરચૌદ વર્ષની ઉમરે સંસ્કૃત-પ્રાકૃતમાં લખાયેલા મહાન ગ્રંથોનું વાંચન કર્યું; એટલું જ નહીં પણ તે ગ્રંથોને ઘૂંટી, સાદી ભાષામાં સૌને સુલભ કરી આપ્યા.
તેઓ આત્માની અનંત શક્તિ વિશે ખૂબ જ માનતા હતા. તેઓ ઘણી વાર કહેતા કે શાસ્ત્રોમાં વારે વારે કહેવામાં આવ્યું છે કે આત્મા ઉપર અજ્ઞાન અને કર્મોનાં પડળ ફરી વળ્યાં છે, તેથી આત્મા પોતાની અનેક શક્તિઓ અને શુદ્ધ સ્વરૂપ ગુમાવી બેઠો છે. જેમ જેમ મનુષ્ય પોતાની એ મલિનતા દૂર કરતો જાય છે
