________________
સંગમનાં ઉપસર્ગો
૧૯૧ ભાવનાનું આખી સભાએ બુલંદ જયઘોષની સાથે અનુમોદન કર્યું, પરંતુ સંગમ દેવના અંતરમાં તે વાત પસી ન શકી. તેને પોતાની દિવ્ય દૈવી શક્તિ ઉપર ઘણે ગર્વ હતો. તેણે આ વાતને તીવ્ર વિરોધ કર્યો અને ભગવાનને સાધનામાર્ગથી ચલિત કરવાની દૃષ્ટિથી દેવેન્દ્રની ઉપરવટ થઈને ત્યાં પહોંચ્યું કે જ્યાં ભગવાન ધ્યાનમગ્ન હતા. તેણે આવતાંની સાથેજ ઉપસર્ગોની જાળ બિછાવી દીધી. ૨૭ એક પછી એક ભયંકર વિપત્તિઓને વાવંટોળ ઊભું કરી દીધું. જેટલું તે કષ્ટ આપી શક્તિ હતા તેટલું તેણે આપ્યું. શરીરના કણેકણમાં પીડા ઉત્પન્ન કરી પરંતુ ભગવાન
જ્યારે પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગોથી જરા જેટલા પણ ચલાયમાન ન થયા ત્યારે અનુકૂળ ઉપસર્ગો શરૂ કર્યા. પ્રલોભનેના અને વિષય-વાસનાનાં મહક દો ઉપસ્થિત કર્યા. ગગન મંડળમાંથી તરુણ સુંદરીઓ ઊતરી, હાવ-ભાવ અને ક્ટાક્ષ કરતી પ્રભુ પાસે કામ-યાચના કરવા લાગી પરંતુ મહાવીર તે નિષ્કપ હતા, પ્રસ્તરમૂર્તિની જેમ, તેમના ઉપર કોઈ અસર ન થઈ. તેઓ સુમેરુની માફક ધ્યાનમાં અડગ રહ્યા. એક રાતમાં વીસ ભયંકર ઉપસર્ગો આપવા છતાં પણ પ્રભુનું મુખ કુંદન જેવું ચમકતું જ હતું, જાણે મધ્યાહ્નને સૂર્ય હોય નહિ!
ફાટયો, અંધારું દૂર થઈ ગયું. ધીમે ધીમે ઉષાની લાલી ચમકી ઊઠી અને સૂર્યના તેજસ્વી કિરણે ધરતી ઉપર ઊતર્યા. મહાવીરે ધ્યાનથી નિવૃત્ત થઈ આગળ પ્રયાણ કર્યું. જો કે મહાવીરની અદમ્ય શક્તિથી એક રાતમાં જ સંગમની સમસ્ત આશાઓ ઉપર પાણી ફરી વળ્યું હતું તે પણ તે ધૃષ્ટ પ્રભુને પીછો નહિ છેડતાં સાથે રહ્યો અને વાલુકા” સુગ” “સુતા” “મલય” અને “હતિશીર્ષ' વિગેરે નગરોમાં જે જે સ્થળે પ્રભુ પધાર્યા ત્યાં પોતાના કાળા કામોને પરિચય આપતા રહ્યો. ૨૫
જ્યારે ભગવાન તસલિ ગામના ઉદ્યાનમાં ધ્યાનસ્થ હતા ત્યારે તે સંગમ શ્રમણની વેષભૂષા પહેરી ગામમાં ગયો અને ઘરોમાં ખાતર પાડવા લાગ્યું. જ્યારે તે પકડાઈ ગયે ત્યારે બોલ્યો કે “મને શા માટે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
