________________
૧૮૨
કલ્પસૂત્ર
શ્રાવસ્તીથી વિહાર કરીને “હલિદુગ” ગામે પધાર્યા, ગામની પાસે જ એક “હલિદુગ” નામનું વિરાટ વૃક્ષ હતું. ભગવાન ધ્યાનને માટે આ સ્થળ ઉપયુક્ત છે એમ સમજીને ત્યાં જ રોકાયા. બીજા અનેક પથિકોએ પણ રાત્રિમાં ત્યાં વિશ્રામ કર્યો. તેમણે ઠંડીથી બચવા માટે અગ્નિ પ્રગટાવ્યું. તે મુસાફરોએ તે સૂર્યોદય થયા પહેલાં જ આગળ પ્રસ્થાન કરી દીધું. તે અગ્નિ ધીમે ધીમે ધ્યાનમાં રહેલા મહાવીરની નજીક આવી પહોંચ્યો. ગશાલક તે આગની લપલપાતી જવાલાઓને જેવી પોતાના તરફ આવતી જોઈ તેજ તે ત્યાંથી ભાગી છૂટયા પરંતુ મહાવીર તો તેમના ધ્યાનમાં મગ્ન હતા. જવાલાએ આગળ વધી, મહાવીરના પગ તે જવાલાઓની લપટથી દાઝી ગયા છતાં પણ તેઓ ધ્યાનથી વિચલિત ન થયા. ૨૫૯ મધ્યાહન સમયે તેઓએ ત્યાંથી આગળ પ્રયાણ કર્યું. “નંગલા” થઈને “આવર્ત પધાર્યા અને અનુક્રમે વાસુદેવ તથા બળદેવના મંદિરમાં ધ્યાન કર્યું.
આ પ્રમાણે અન્ય અનેક ક્ષેત્રને પિતાના ચરણ-કમળથી પવિત્ર કરીને ભગવાન “રાકસન્નિવેશ” પધાર્યા. ત્યાં ગોશાલકને ગુપ્તચર સમજીને ઘણે માર મારવામાં આવ્યું. ૨૬૦ ત્યાંથી ભગવાન “કલબુકા” સન્નિવેશ તરફ જઈ રહ્યા હતા તેવામાં તે રસ્તે ત્યાંના અધિકારીઓ કાલહસ્તિ તસ્કરેને પી કરતાં ત્યાંથી નીકળ્યા, માર્ગમાં ભગવાન મહાવીર અને ગોશાલક મળ્યા. તેમણે પરિચય પૂછયો પરંતુ ભગવાન મહાવીર મૌન હતા. અને કૌતુક જોવા માટે ગોશાલક પણ ચૂપ રહ્યો. બંનેને તસ્કર સમજીને તેમણે તેને અનેક યાતનાઓ આપી છતાં પણ મૌન ભંગ ન કર્યું. છેવટે દરડાંથી જકડીને તેમણે તેમના મોટાભાઈ મેઘની પાસે મોકલી દીધા. મેધે ગૃહસ્થાશ્રમમાં ક્ષત્રિયકુંડમાં મહાવીરને જોયેલ હતા તેથી જોતાંવેંતજ યાદ તાજી થઈ ગઈ અને ભગવાનને ઓળખી લીધા. તરત જ તેમને બંધનમાંથી મુકત કરીને તેમના અજ્ઞાનના કારણે કરવામાં આવેલ અપરાધની ક્ષમા માગી. ૨૧૧ – લાટપ્રદેશમાં
ગંભીર વિચાર મંથન પછી ભગવાન મહાવીરે કર્મોની વિશે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
