________________
૩૮
કલ્પસૂત્ર વગેરે લેવા માટે આવી. તેઓએ વિશ્વભૂતિને એવા સુખના સાગરમાં તરતા દેખ્યા ત્યારે ઈર્ષ્યાથી તેમના મોઢાં પ્લાન થઈ ગયાં. તેઓએ આવી રાજરાણીને કહ્યું: “મહારાણીજી! સાચું સુખ તે વિશ્વભૂતિ કુમાર ભોગવે છે. વિશાખનંદી રાજકુમાર હોવા છતાં પણ તેને વિશ્વભૂતિ જેવું સુખ કયાં છે? કહેવામાં તો આપ ભલેને આપનું રાજ્ય કહે પરંતુ સાચું રાજ્ય તે વિશ્વભૂતિનું છે.” દાસીઓના કથનથી રાણીના હૃદયમાં ઈર્ષ્યાને અગ્નિ ભડકી ઊર્યો. તે કધમાં આવી ગઈ. રાજાએ તેને શાંત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો પણ તે રેષમાં બેલી–“આપની હયાતિ છતાં આવી સ્થિતિ છે તે પછી પાછળ શું બનશે?”
રાજાએ સાંત્વન આપતાં કહ્યું: “અમારી કુળપરંપરાની મર્યાદા છે કે જ્યાં સુધી પ્રથમ પુરુષ અંતઃ પુર સહિત ઉદ્યાનમાં હોય ત્યાં સુધી બીજે પુરુષ તેમાં પ્રવેશ કરી શકતો નથી. છેવટે અમાત્ય (મંત્રીએ) તે ગૂંચ ઉકેલવા માટે અજ્ઞાત મનુષ્યોના હાથે રાજાની પાસે બનાવટી સંદેશ પહોંચાડે. સંદેશો વાંચતા જ રાજાએ યુદ્ધની ઉઘોષણા કરી. રણભેરી બજાવવામાં આવી અને રણે ચડવા માટે તૈયારી કરવા માંડી. વિશ્વભૂતિને તે સૂચના મળતાં જ તે ઉદ્યાનમાંથી નીકળીને રાજા પાસે પહોંચ્યાં. રાજાને રોકીને તેઓ જાતે યુદ્ધને માટે ચાલી નીકળ્યા. યુદ્ધના મેદાનમાં કઈ પણ શત્રને નહિ જોતાં તે ફરીને દળબળ સહિત પાછાં ફરી આવ્યા. આ બાજુ વિશ્વભૂતિના ગયા પછી રાજકુમાર વિશાખનંદીએ અંત:પુર સહિત ઉદ્યાનમાં પોતાને પડાવ નાખી દીધો, વિશ્વભૂતિ ઉદ્યાનમાં પ્રવેશ કરવા લાગ્યા ત્યારે દંડધારી દ્વારપાલોએ રોકી દીધા અને કહ્યું કે અંદર અંતઃપુર સાથે વિશાખનંદી રાજકુમાર ક્રીડા કરી રહ્યા છે. આ સાંભળતાં જ વિશ્વભૂતિને આખી વાતના રહસ્યનું ભાન થઈ ગયું કે યુદ્ધના બહાને મને અહીંથી કાઢવામાં આવેલ છે, આથી કોપાયમાન થઈને ત્યાં કપિત્થ (કઠ) ના વૃક્ષ ઉપર એક જોરદાર મુકકો લગાડ જેથી બધાં કઠનાં ફળ ભૂમિ ઉપર ટપોટપ પડવા લાગ્યાં. તેમણે દ્વારપાળાને પડકારતાં કહ્યું : “આ રીતે હું તમારાં માથાં નષ્ટ કરી શકું છું પરંતુ રાજાના ગૌરવની રક્ષાને ખાતર એમ કરતું નથી. મારી પાસેથી માગીને આ ઉદ્યાન લઈ શકાતું હતું પરંતુ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
