Chaturvinshatika

SR No.: 004891
Original Sutra Author: N/A
Author: Hiralal R Kapadia
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Publication Year: 2006
Total Pages: 348
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 157

૫૦
ચતુર્વિશતિકા.
[ ૮ શ્રી ચન્દ્રપ્રભ
ફ્લેકાર્થ શ્રીચન્દ્રપ્રભની સ્તુતિ–
ભવ (–બ્રમણ)થી ઉત્પન્ન થઈ છે તૃષા જેમને એવા (છ)ને માટે તૈયાર ) કરી રાખી છે મુક્તિરૂપી પ્રપા જેણે એવા, વળી ઉત્તમ છે દેહને વિરતાર જેમને એવા વિબુ વડે ચામર દ્વારા હપૂર્વક અત્યંત વીંજાયેલા એવા, તથા વળી ભામંડળની મનહરતા વડે હસી કાઢી છે (અર્થાત પરાસ્ત કરી છે) વિસ્તીર્ણ ચંદ્રપ્રભાને જેણે એવા પરમેશ્વર ચન્દ્રપ્રભને વિનય વડે શોભે તેમ હું રતવું છું.”—૨૯
સ્પષ્ટીકરણ જિનેશ્વરનાં પ્રાતિહાર્યો
આ “પૃથ્વી વૃત્તિમાં રચાયેલા પાદાંતસમપંચાક્ષર પુનરાવૃત્તિરૂપ યમકાલંકારથી અલંકૃત પદ્ય દ્વારા ચન્દ્રપ્રભ પ્રભુના ચામર અને ભાવાંડળરૂપી પ્રાતિહાર્યો વિષે સૂચન કરવામાં આવ્યું છે. એ કહેવું અસ્થાને નહિ ગણાય કે દરેક તીર્થકર આઠ પ્રાતિહાર્યો વડે શોભે છે અને તે આઠ પ્રાતિહાય અન્ય કોઈ નહિ પણ નિમ્નલિખિત શ્લોકમાં ગણવેલાં–
વવૃતઃ સુરગુપદदिव्यध्वनिश्चामरमासनं च । भामण्डलं दुन्दुभिरातपत्रं
પ્રાતિહાર્યા વિનેશ્વાન ” –ઉપજાતિ –(૧) અશોક વૃક્ષ, (૨) દેવકૃત કુસુમની વૃષ્ટિ, (૩) દિગ્ર દવનિ, (૪) ચામર, (૫) સિંહાસન, (૬) ભામડળ, (૭) દુભિ અને (૮) છત્ર છે. આ આઠ વસ્તુઓને સંબંધ તીર્થકરની સાથે પ્રતિહારીના જેવો હોવાથી તે “પ્રાતિહાર્ય” કહેવાય છે. એનું વિશિષ્ટ સ્વરૂપે પ્રવચનસારોદ્ધારના ૩૯ભા દ્વારમાંથી તથા વિચાર-સારના ૧૧૭મા દ્વારમાંથી જોઈ શકાશે. આ સંબંધમાં થોડી ઘણી હકીકત તો સ્તુત-ચતુર્વિશતિકાના ૯૪માં પદ્ય ઉપરના સ્પષ્ટીકરણ ઉપરથી પણ મળી શકશે.
બિન-સ્વમૂ–
अवन्तु भवतो भवात् कलुषवासकादर्पकाः __ सुखातिशयसम्पदां भुवनभासकादर्पकाः । विलीनमलकेवलातुलविकासभारा जिना मुदं विदधतः सदा सुवचसा सभाराजिना ॥ ३०॥
– થ્વી ૧ આ અષ્ટમ તીર્થંકર શ્રીચન્દ્રપ્રભનું યત્કિંચિત સ્વરૂપ સ્તુતિ-ચતુર્વિશતિકા (પૃ. ૧૧૧)
ઉપરથી જોઈ શકાશે.