Page Text
________________
મ
ચતુર્વિંશતિકા.
શબ્દાર્થ
મન્ન“નમસ્કાર કરનારા,
ફ્==સુરપતિ, ઇન્દ્ર મૌહિ=(૧) મસ્તક ; (૨) મુકુટ. હિત (૫૦ ૫૦ૢ)=પડેલી. ઉત્તમ=શ્રેષ્ઠ.
પરજ્ઞાત=પારિાતક, કલ્પવૃક્ષ.
માહા=માળા.
ચિત (ધા॰ ( )=પૂજાયેલાં.
મ=ચરણ.
नम्रेन्द्र मौलिगलितोत्तमपारिजातमालाचितक्रम != હું નમસ્કાર કરનારા ઇન્દ્રોના મસ્તક (અથવા મુકુટ)
ઉપરથી પડેલી શ્રેષ્ઠ પારિજાતકની માલાઓ વડે પૂજાયેલાં છે ચરણો જેનાં એવા! (સં૰) મવન્ત (મૂ॰ મત )=તમને, આપ સાહેબને Zq=વાચક અવ્યય.
અરિશત્રુ, દુશ્મન.
નામય ! (મૂ॰ સામેય )=હે નાભિ (નરેશ)ના નન્દન,
હું ઋષભદેવ!
નામ (ધા॰ સુ)=હું સ્તવું છું.
મુવન=લોક, જગત્. ત્રિવ=ત્રણનો સમુદાય.
Jain Education International
[ ૧ શ્રીઋષભ
પા=રક્ષણ કરવું.
મુવનત્રિપ !=ડે. ત્રૈલોક્યના રક્ષક ! લવ =મોક્ષ, નિર્વાણ, ટ્રા=આપવું.
લવમૅચિન !=હે મોક્ષના દાતાર !
ને ! (મૂ॰ બિન)=હે વીતરાગ, હૈ જિનેશ્વર ! સત્ત (ધા॰ ગમ્ )=ફેંકી દીધેલ, પરાસ્ત કરેલ. મન=મદન, કામદેવ.
સાહિ=શરૂઆત. q=પાપ. યા=સમુદાય.
નાત=સમૂહ.
અરિજ્ઞાત ! દૂર થયો છે શત્રુ-સમૂહ જેનો સત્તમના પાપવર્ષ !=પરાસ્ત કર્યો છે કામદેવાદિક પાપ-સમુદાયને જેણે એવા! (સં)
એવા! (સં૰)
(
શ્લાકાર્થ
શ્રીનાભિનન્દનની સ્તુતિ—
“ નમરકાર કરનારા ઇન્દ્રોના મતક (અથવા મુકુટ ) ઉપરથી પડેલી એવી ઉત્તમ પારિજાતક (નામનાં પુષ્પા)ની માલા વડે પૂજાયેલાં છે ચરણા જેનાં એવા હે (નાથ) ! નષ્ટ થયા છે શત્રુ-સમૂહ જેનેા એવા હે (ઈશ)! હૈ ( વર્ગ, મર્ત્ય અને પાતાળરૂપી અથવા અધેલાક, તિર્થંગ્—લાક અને ઊર્ધ્વ-લોકરૂપી) ત્રણ ભુવનના પાલક! હું સેક્ષના દાતાર! હૈ વીતરાગ ! પરારત કર્યો છે કામદેવાદિક પાપ-સમુદાયને જેણે એવા હું (પરમેશ્વર)! હૈ'નાભિ(નરેશ )ના નન્દન ( અર્થાત્ ઋષભદેવ)! હું આપને તવું છું.”—૧ સ્પષ્ટીકરણ
પદ્ય-મીમાંસા
છન્દુઃશાસ્ત્રમાં પદ્ય' શબ્દથી ચાર ‘પદ્મ' યાને ‘ચરણ’વાળો છન્દ સમજવામાં આવે છે. આ પદ્યના વર્ણ અને માત્રાના ભેદને ધ્યાનમાં લઈને વૃત્ત અને જાતિ એમ બે પ્રકારો પાડેલા
૧ જૈન શાસ્ત્રમાં સૌધર્મપ્રમુખ ૬૪ ઇન્દ્રો માનવામાં આવ્યા છે. આની માહિતી સારૂં જીઓ શ્રીશાભનમુનીશ્વરકૃત સ્તુતિ--ચતુર્વિશતિકા (પૃ૦ ૩૧ ).
૨ કામદેવના સ્વરૂપ સારૂ બ્રુઓ ઉપર્યુક્ત સ્તુતિ-ચતુર્વિશતિકા (પૃ૦ ૨૪–૨૫ ). ૩–૪ નાભિ નરેશ અને તેમના પુત્ર શ્રીઋષભદેવ ઉપર સ્તુતિ-ચતુર્વિંશતિકાનું વિવેચન (પૃ૦ ૮, ૯) પ્રકાશ પાડે છે,
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004891 |
| Book Title | Chaturvinshatika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Jinshasan Aradhana Trust |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 348 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |