________________
વિરભક્તામર
[श्रीधर्मवर्धनछत(२०) हिव्यांगनाना हाव-भाव-माना प२ि९॥३५ तेथे पनी सेना३५ हेवांगनाઓને તેમજ તેના વિશ્રમમાં સહાયક છ ઋતુઓને સમકાલે પ્રકટ કરી. આ દેવાંગનાઓએ ગીત, વાધ, નૃત્ય, અંગ-ચેષ્ટા તેમજ ચાટુ વચને ઈત્યાદિથી પ્રભુને ચલાયમાન કરવા પૂર્ણ પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તેમાં તેમનું કંઈ વળ્યું નહિ.”
૧ આ સંબંધમાં શ્રી હેમચન્દ્રસૂરિએ ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરૂષચરિત્રમાં આબેહુબ ચિત્ર આલેખ્યું છે. તેમની અપૂર્વ પ્રતિભા પ્રકટ કરનારાં તે પધો નીચે મુજબ છે –
" कृतप्रस्तावना मत्त-कोकिलाकलकूजितैः ।
कन्दर्पनाटकनटी, 'वसन्त'श्रीरशोभत ॥ मुखवासं सज्जयन्ती, विकसन्नीपरेणुभिः । सैरन्ध्रीव दिग्वधूनां, 'ग्रीष्म'लक्ष्मीरजृम्भत ॥ राज्याभिषेकं कामस्य, मंगल्यतिलकानिव । सर्वाङ्ग केतकव्याजात्, कुर्वती 'प्रावृडा'बभौ ॥ सहस्रनयनीभूय, नवनीलोत्पलच्छलात् । स्वसम्पदमिवोद्दामां, पश्यन्ती शुशुभे 'शरद' । अयप्रशस्ति कामस्य, श्वेताक्षरसहोदरैः।। 'हेमन्त श्रीलिंलेखेव, प्रत्यौः कुन्दकुइमलैः ॥ गणिकेवोपजीवन्ती, हेमन्तसुरभीसमम् । कुन्दैश्च सिन्दुवारैश्च, 'शिशिर'श्रीरचीयत ॥ एवमुज्जृम्भमाणेषु, सममेवर्तुषु क्षणात् । मीनध्वजपताकिन्यः, प्रादुरासन् सुरागानाः ।। संगीतमविगीतांग्यः, पुरो भगवतस्ततः। ताः प्रचक्रमिरे जैत्रं, मन्त्रास्त्रमिव मान्मथम् ॥ तत्राविसूत्रितलयं, गान्धारामबन्धुरम् । काभिश्चिदुदगीयन्त, जातयः शुद्धचेतसः ॥ क्रमव्युत्कमगैस्तान-य॑क्तयंजनधातुभिः । प्रवीणाऽवादयदू वीणा, काचित् सकलनिष्कलाम् ॥ स्फुटनकारधोंकार-मकारैघनिस्वनान् । काश्चिच वादयमासु-सृदंगांस्त्रिविधानपि ॥ नभोभुगतचारीकं, विचित्रकरणोद्भटम् । दृष्टिभावैर्नवनवैः, काश्चिदप्यनरीनृतुः ॥ दृढांगहाराभिनयैः, सद्यस्त्रुटितकंचुका। बध्नन्ती श्लथधम्मिलं, दोमूलं काऽप्यदीशत् ॥ दंडपादाभिनयन-च्छलात् काऽपि मुहुर्मुहुः । चारुगोरोचनागौर-मूरुमूलमदर्शयत् ॥ श्लथचंडातकग्रन्थि-दृढीकरणलीलया। काऽपि प्राकाशयद् वापी-सनाभि नाभिमण्डलम् ।। ध्यपदेश्येभदन्ताख्य-हस्तकाभिनयं मुहः । गाढमंगपरिष्वंग-संज्ञा काचिच्च निर्ममे॥ संचारयन्त्युत्तरीय, नीवीनिबिडनच्छलात् । नितम्बबिम्बफलकं, काचिदाविरभावयत् ॥ For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International