________________
વીરભક્તામર
[ શ્રી ધર્મવર્ષનતિ
લેકાર્થ પ્રભુનો જન્મ
“(હે તીર્થરાજ !) “ઈશ્ર્વાકુ' નામના નિર્મળ તેમજ વિસ્તીર્ણ તથા ઉત્તમ (પુરૂષરૂપ) રત્ન વડે શોભતા એવા વંશને વિષે દેને નાશ કરનારે તારે જન્મ ઉદયાચળને ઉચ્ચ શિખરને વિષે રાત્રિને અંત આણનારા એવા સૂર્યના પ્રસિદ્ધ પ્રકાશની માફક વિશેષતઃ શોભે છે.”—૨૯
સ્પષ્ટીકરણ ઇક્વાકુ વંશની ઉત્પત્તિ
પ્રથમ તીર્થકર શ્રી ઋષભદેવને જન્મ થયાને એક વર્ષ વીત્યા બાદ સૌધર્મેન્દ્ર વંશ થાપન કરવાને માટે પ્રભુ પાસે આવવા તૈયાર થયે. સ્વામીનું દર્શન કરવા જનારા સેવકે ખાલી હાથે જવું તે યોગ્ય નથી એમ વિચારી તે બન્ને એક મેટે ઇક્ષુદર્ડ (શેરડીને સાંઠ) સાથે લીધો. આ લઇને તે ઇન્દ્ર નાભિ રાજાના ઉત્સગ (ખોળા)માં બેઠેલા પ્રભુ સમીપ આવે. અવવિજ્ઞાન વડે તેને સંકલ્પ જાણું લઈને પ્રભુએ તે ઈશુદડ લેવાને પિતાને હાથ લંબાવ્યું, એટલે મસ્તક વડે પ્રણામ કરી ઇન્દ્ર તે પ્રભુને અર્પણ કર્યો. પ્રભુએ ઇટ્યુનું ગ્રહણ કર્યું તેથી તેમના વંશનું નામ ઇન ઇક્વાકું પાડ્યું.
नाथस्य जन्माभिषेक:
स्नानोदकैर्जिन(र्जनि)महे सुरराजिमुक्तै
त्रे पतद्भिरपि नूनमनेजमानम् । दृष्ट्वा भवन्तममराः प्रशशंसुरीशमुच्चैस्तटं सुरगिरेरिव शातकौम्भम् ॥ ३० ॥
टीका जिन(जनि)महे-जन्ममहोत्सवे सुरराजिमुक्तैः-देवश्रेणिमुक्तैः स्नानोदकैः। गात्रे-शरीरे पतद्भिः। नूनं-निश्चितम् । भवन्तमीशं अनेजमानम्-अकम्पमानं दृष्ट्वाऽमरा-देवाः प्रशशंसुः-प्रशंसन्ति स्म । कमिव ? शातकौम्भं-सौवर्ण सुरगिरेः-मेरोरुचैस्तटमिव, निश्चलतया वर्णेन च तुल्यत्वात् ॥३०॥
अन्वयः जिन ( जनि )-महे सुर-राजि-मुक्कैः गात्रे पतद्भिः अपि स्नान उदकैः भवन्तं ईशं अनेजमानं દવા મા કુ-જિજે રાત -તરંવ (વક્ત) જૂનં કરાતુ.
શબ્દાથે તાનસ્નાન.
H=ઉત્સવ.
નિમ જન્મ-ઉત્સવને વિષે. નાનવિજ્ઞાન-જલો વડે,
=દેવ. નિજન્મ.
નિઃશ્રેણિ.
૩૬=જલ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org