Page Text
________________
ઉ૯લામ ' આહંત દર્શન દીપિકા.
૯૨૧ અત્રે એ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે જિનેશ્વરના ચરણ-સેવાની માગણીરૂપ નિયાણું, જિનશાસનમાં જેને નિષેધ કર્યો છે તેવું નથી. એટલે આથી જિનાજ્ઞાને ભંગ થતું નથી, બલકે તેનું પાલન થાય છે, કેમકે આ માગણ શાસ્ત્રસંમત છે અને તેનું કારણ એ છે કે એમાં પૌગલિક: વાંછનાને અભાવ છે. કહેવાની મતલબ એ છે કે સ્થળ દષ્ટિએ યાને નિદાનના અર્થના વિવેકથી વિહીન જનની અપેક્ષાએ આ નિયાણું છે, બાકી સૂકમ દષ્ટિએ વિચારતાં-વરતુનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ વિચારનારની વિવક્ષાએ એ નિયાણું નથી જ. મિથ્યાદર્શન-શયનું લક્ષણ–
તરવાઘfશ્રદ્ધાનપરવં મિથ્યા નાથસ્થ ઋક્ષણમ્ (ર) અર્થાત્ યથાર્થ પદાર્થને વિષે શ્રદ્ધાને અભાવ તે “મિચ્ચાદશનરૂપ શય” છે. એટલે સત્ય ઉપર શ્રદ્ધા ન ચોંટવી કે અસત્યને છેટે આગ્રહ રાખે તે “મિથ્યાત્વ-શલ્ય” છે.
આ ત્રણ માયાદિ વિષયક શો માનસિક દેષરૂપ છે. જેમ જીણ જવર શરીરની પાયમાલી કરે છે તેમ આ શો પણ આત્માની ખુવારી કરે છે. એ શો અત્યુત્તમ અનુષ્ઠાને અને વ્રતની ધૂળધાણી કરી નાખે છે, આત્માને વ્રતના યથાર્થ ફળથી વંચિત રાખે છે અને મન તથા શરીરને પ્રતિક્ષણ કેરી ખાઈ આત્માને સ્વસ્થ રહેવા દેતાં જ નથી કે જેથી તે વ્રતના પાલનમાં એકાગ્ર ચિતે પ્રવર્તી શકે. વાસ્તે વ્રતના અભિલાષીએ આ શલ્યને આત્મભૂમિમાંથી ઉખે બહાર ફેંકી દેવાં જોઈએ તેને બહિષ્કાર કરે જોઈએ તેમ કર્યા વિના આત્મ-ક્ષેત્ર નિષ્કટક નહિ જ બને. વતના બે –
વ્રત લેવા ઈચ્છનારી વ્યક્તિમાં ભેદ છે, કેમકે પ્રત્યેકમાં એકસરખી ગ્યતા હોતી નથી. કે વધારે વ્રત અંગીકાર કરી શકે તે કઈક ઓછાં; કઈ ઘરબારને ત્યાગ કરી સંન્યાસ ગ્રહણ કરી શકે તે કોઈ ગૃહસ્થજીવનના ધર્મ અનુસાર વ્યતીત કરી શકે. આ પ્રમાણે વતીઓની ચોગ્યતાના તારતમ્યને અનુલક્ષીને તેના અગારી અને અનગાર એવા બે ભેદ જૈન દર્શનમાં દર્શાવવામાં આવ્યા છે. તેમાં અગારને અથ* ઘર” થાય છે. ઉપલક્ષણથી એનો અર્થ “ આરંભ' કરી શકાય છે. આ ઉપરથી જેને ઘર સાથે સંબંધ હોય અથવા જેની પ્રવૃત્તિઓ આરંભમય હોય તે ‘ અગારી” છે. જેને ઘર કે આરંભ સાથે સંબંધ ન હોય તે “અનગાર” છે. અનગર એટલે ત્યાગી સાધુ, સાચા સંન્યાસી.
જે કે અગારી અને અનગાર એ બે શબ્દને સીધો અર્થ ઘરમાં રહેવું કે ન રહેવું એટલો જ છે, પરંતુ એથી એ સમજવાનું છે કે પરિગ્રહનું સેવન એ અગારીનું લક્ષણ છે, જ્યારે એને ત્યાગ એ અનગારનું લક્ષણ છે. આથી એમ કહી શકાય કે અરણ્યમાં વસતો ચગી જે વિષય
૧ સરખા તત્ત્વાર્થ ( અ. ૭ )નું નિમ્નલિખિત સૂત્ર –
છે માર્શનાર્થ | ૨૪ | ”
116
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004886 |
| Book Title | Arhat Darshan Dipika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mangalvijay, Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Yashovijay Jain Granthmala |
| Publication Year | 1932 |
| Total Pages | 1296 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 26 MB |