________________
गुजराती भाषानी उत्क्रान्ति नारां पूरक पदो छे. एने प्रत्ययो कहो तो पण चाले. मूळ ' स्थित' के * स्थितक' माथी उक्त ' थउ' वगैरेनी उपपत्ति छे एम केटलाक विद्वानो कहे छे. 'वृक्ष थकउ पान पडइ' एटले · वृक्षमां स्थित रहेढं पांदडं पडे छे' आमां 'थकउ' ए प्रथमांत छे अने ‘पान' नुं विशेषण छे, एटले 'थकउ' वगैरेमांथी पांचमीनो अर्थ नीकळतो जणातो नथी. जेम षष्टीसूचक 'तण' प्रत्ययवाळां पदो विशेषणरूप छे तेम ‘थकउ' वगेरे पदो जेने लागेलां छे ते पदो पण विशेषणरूप छे अने ते पण विकारी. अहीं ए याद राखq घटे के तण' तो संबंधसूचक प्रत्यय छे; त्यारे प्रस्तुत — स्थित' शब्द कोई प्रकारना विभक्त्यर्थने स्वतंत्रपणे जणावतो नथी; परंतु कुलमंडने ए ' थकउ' वगैरेने पंचमीना प्रत्ययो तरीके जणावेला छे, एटले ए पंचमीना प्रत्ययो छे एमां शक नथी; छतां तेनी उपपत्ति माटे बतावायेलो ‘स्थित' के ‘स्थितक' शब्द बराबर छे के केम ? ए विचारणीय छे. सप्तमीना - माहि 'ना मूळरूपे सूचवायेलो ' मध्ये' शब्द पोते ज सातमीनो भाव सूचवे छे तेम ‘स्थित' शब्दद्वारा कोई रीते पांचमीनो भाव द्योतित थतो नथी. 'वाघथी बीउं छु' 'वळाथी भावनगर बार गाउ छे' 'माराथी ते मोटो छे' ए पदोमां रहेला ‘थी'नुं मूळ — स्थित' कल्पीए तो अर्थ केम घटाववो ?
'वृक्षइतउ' मां 'इ' तृतीयानो सूचक छे अने ' तउ' नुं मूळ पंचमीसूचक 'तसू' मां छे; ए जोतां 'इतउ' ए, 'इ+तउ' एम बे प्रत्ययो मळीने एक प्रत्यय बनेलो छे. तृतीया अने पंचमीना अर्थमां सादृश्य पण ठीक ठीक छे, एटले 'इ' अने 'तउ' ना मेळमां कशो बाध भासतो नथी. अथवा जेम 'मध्ये' पद सप्तमीने सूचवे छे तेम 'इतस्' अव्यय पंचमीनुं द्योतक छे. तेने स्वार्थिक 'अक' लागतां ' इतकस्'. ते
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
