________________
आमुख
उदाहरण
" नवम्-नव्यम्-नूलम् नूतनम्"-न-[निरुक्त पृ० २४४] " हरितः-सरितः" नदी
-[निरुक्त पृ० १६१] " तोयम्-तूयम् ” पाणी --[निरुक्त पृ० १६०] " उपरः-उपल:"-मेघ
— [निरुक्त पृ० १५४] " गभीरा-गम्भीरा । सरः-स्वरः। वाणी-वाणः"। -एटले वाणी
-[निरुक्त पृ० १५६-१५७ ] "ग्मा-उमा । क्षमा-क्षा-क्षमा" । एटले पृथ्वी ।
– निरुक्त पृ० १५५] पाणिनि
“जि-ज्रि अभिभवे । दु-द्रु गतौ। क्षि-क्ष-सै क्षये। पाणिनिनु
शु-स्रु गतौ। गृ-घृ सेचने। ध्व-ढ कौटिल्ये। कैगै
र्शब्दे । जै-त्रै पाके। पै-वै शोषणे । राख-लाख शोषणअलंमर्थयोः । दाख-धाख शोषण-अलमर्थयोः। वख्-मख् गतौ। रङ्-लङ्ग गतौ । इख-ईख् गतौ । युङ्ग-जुङ्ग गतौ । अर्च-अञ्च् पूजायाम् । ग्रुच्-ग्लुच् स्तेये"। लक्ष लछ्-लाछ् लक्षणे । हीछ्-ही लज्जायाम् । स्फूर्छा-स्मू» विस्मृतौ । धृज-धृप व्वज्-ध्वञ् ध्रज्-ध्रङ् गतौ। वज्-व्रज् गतौ । गुजगुन् अव्यक्ते शब्दे। जज्-जङ्ग युद्धे । तप्-धूप् संतापे। किट्-खिट् उत्रोंसे । यभ-जम मैथुने । चम्-छम्-जम्-झम् अंदने । शुच्य-चुच्य अभिषवे। मील झमील-स्मील-क्ष्मील निमेषणे ।
२९ सिद्धांतकौमुदी-धातुसंग्रह. [१ पराजय करवो। २ गति करवी-जदूं। ३ क्षीण थर्बु । ४ सींचवें। ५ कुटिलता। ६ शब्द करवो। ७ रांधवू । ८ शोषावें । ९ अलमर्थ-बस-सयुं-पत्यु। १० पूजवू । ११ चोरी करवी। १२ चिह्न-निशान करवू । १३ लाजवू । १४ भूलवू । १५ गूंजवू । १६ जूझवें । १७ तपवू । १८ त्रासबुं । १९ जद्धवृं। २० खावें । २१ प्रवाही पदार्थमां बीजो प्रवाही भेळववो। २२ संकोचावू ।]
२२
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org