________________
२२
गुजराती भाषानी उत्क्रान्ति
. ११ वर्तमानमा जे भाषा संस्कृत' ना नामथी प्रसिद्ध छे तेमां य
__ अनार्यजनसंपर्कने लीधे जुदी जुदी भाषाना शब्दो संस्कृतमां पण पण पेसी गया छे अने विविध उच्चारणो थयांने कारणे
मी बीजां उच्चारणोनी
असर नीपजतो शब्दभेदँ पण तेमां वधी गयो छे. १२ महान् शब्दशास्त्री यास्के अने आद्य वैयाकरण महर्षि पाणिनिए संग्रहेलो शब्दसंग्रह जोईशुं तो जणाशे के तेमां केटला य धातुओ अन्य भाषाना पेसी गया छे अने केटला य धातुओ तो विविध उच्चारणोने प्रतापे एकमांथी अनेक जेवा थई गयेला छे. यास्के
" लोटते लोठते। पिस्यति–बिस्यति । प्रवतेयास्कनुं
__प्लवते । कवते-गवते। रजति लजति । ऋण्वतिउदाहरण
" ऋणोति । इयर्ति-ईर्ते । ध्रति-धाति-ध्रयति। जयतिजवति । द्रमति-द्रवति "- [ निरुक्त पृ० १९८] ऊपर जणावेला बधा प्रयोगो ‘गति'अर्थवाळा छे. "दाशति–दासति" आ प्रयोग 'दान'अर्थवाळो छे.
-[ निरुक्त पृ० २४१]
२६ पिक अने तामरस जेवां अनार्यपदो वेदमां पण पेसी गयां छे तथा मूळतः अनार्य एवां शाखि (शाहि-शाह) तुरुष्क (तुर्क-तरक) भिल्ल अने म्लेच्छ (मलेक-मलेछ-मुलक) वगेरे पदो पण विशिष्ट संस्कार पामीने संस्कृतसाहित्यमां प्रचार पामेलां छे.
२७ क्षुर-खुर । हर्ष-हरिष । चन्द्र-चन्दिर । वगेरे संस्कृत पदो, विविध उच्चारणनो स्पष्ट संवाद छे.
२८ निरुक्क वेंकटेश्वर प्रेसनी आवृत्ति.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org