________________
चौदमो अने पन्दरमो सैको
४२३
' हिंडोला 'नुं मूळ देश्यपद 'हिण्डोलक' छे. "प्रेङ्खा हिण्डोलकाख्यः " ( अभिधान कां० ३, श्लो० ४२२ ) कहीने आचार्य हेमचंद्र 'हिण्डोलक'ने 'प्रेङ्खा' नो पर्याय कहे छे. ' हिण्डोलक' नो अर्थ भाषाप्रसिद्ध 'हिंडोळो' छे.
' घाघरिं ' नुं मूळपद देश्य ' घग्घर' छे. ' घग्घर' एटले घाघरो . " घग्घरं जघनस्थवस्त्रभेदः " ( देशी० व० २, गा० १०७ )
" मयमयंत' के 'मघमघंत' ए बन्ने पर्याय शब्दो छे. 'सुगंधना प्रसरण' अर्थमां ए पद वपराय छे. 'गंधनो प्रसार' ए अर्थे वपराता ' प्रसर्' धातुना पर्याय तरीके ' महमह' धातुने हेमचंद्रे आपेलो छे. ( ८ -४ -७८ ) " महमहइ मालइ . " भाषामा प्रचलित ' मघमघवुं ' नुं मूळ उक्त 'महमह' छे.
सं० - आहन्ति प्रा० - आहणए - आघात करे छे. सीधुं प्राकृत जेवुं पद पण भाषामां आवी गयुं छे.
C
'खड्ग' ऊपरथी ' खडग्ग' ते ऊपरथी तृतीयांत खडग्गिण-खड्गवडे. मूं (मज्झ - मुज-मूं ) + सिउ-मारी साथे.
"
'मलियउ 'मसळी नाख्यो. सं० ' मृद 'ना पर्याय तरीके हेमचंद्र ਸਲ ' धातुने नोंधे छे ( ८-४-१२६ ). ए ' मल' ऊपरथी 'मलिय ' अने 'क' लगाडवाथी 'मलियउ .'
'अनेरा कण्हर' एटले बीजानी कने-पासे. आमांना ' कण्हड़' शब्दने केटलाक 'कर्ण' ऊपरथी लावे छे. परंतु ' कर्ण 'नो कने ' पासे ' अर्थ प्रतीत नथी, त्यारे ' कण्ठ' शब्द 'पासे 'ना अर्थने स्पष्टपणे बतावे छे. "कण्ठो ध्वनौ संनिधाने ग्रीवायाम्" अनेकार्थ० कां० २, श्लो० १०१ ) ए जोतां ' पासे' अर्थवाळा
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
