________________
३२६
पहेलो पुरुष — करेशउं, लेसिउं, झूझसिउं.
बीजो पुरुष –करेसो, करेशिउ, लेसो, छांडेसिउ, छंडेसिउ, धरेसिउं, मेल्हेसिउं.
आमां ‘उं' प्रत्ययवाळां रूपो प्रथम पुरुषनां छे. 'उ' अने 'ओ' प्रत्ययवाळां रूपो बीजा पुरुषनां छे. बीजा पुरुषनो उक्त 'उ' के 'ओ', बीजा पुरुषना बहुवचन ' हु' ऊपरथी आवेलो छे अने बीजा पुरुषनो 'उं' ए तो आ 'उ' नुं उच्चारणांतर छे.
गुजराती भाषानी उत्क्रान्ति
तथा 'इ '' इं' प्रत्ययवाळां रूपो त्रीजा पुरुषनां छे. आ रूपोमां 'स' तालव्य पण छे, अने ' स' दंत्य पण छे. तालव्य 'श' नी शरूआत प्रस्तुत कृतिमां देखाय छे. प्रथम पुरुषना ' उं' वगेरे प्रत्ययोनी चर्चा आगळ ( पृ० २६२ ) आवी गई छे.
' छांडेसिउ' के
'छांडवु' नी व्युत्पत्ति
' छंडेसिउ' मां मूळ धातु ' छड्ड' छे. हेमाचार्य छड्ड' धातुने देश्य गणे छे अने तेने ' मुच्' नो पर्याय कहे छे. संस्कृत धातुसंग्रहमां ' छर्द' धातु
C
"
दशमा गणमां आवेलो छे. त्यां तेनो अर्थ ' वमन ' बतावेलो छे. प्रस्तुतमां तो तेनो अर्थ 'छांडवुं – त्याग करवो - छोडवुं ' थाय छे. संस्कृतना ' छर्द' ऊपरथी प्रस्तुत छड्ड' ने लावीए तो ते वाग्व्यापारना नियमने अनुसारे आवी शके एम छे.. छर्द-छ- छड्ड-छांड के छंड. परंतु आ व्युत्पत्तिने प्रामाणिक बनाववा माटे संस्कृतना ' छर्द धातुनो अर्थ विस्तारवो पडशे. ए अर्थ न विस्ताराय तो ' छर्द' ऊपरथी उक्त ' छांड' न आवी शके. आचार्य हेमचंद्र ८-२-३६ सूत्रमां " छर्द' नुं ' छड्ड' करवानी भलामण करे छे एथी समझाय छे के ' छर्द ' ऊपरथी आवेलो ' छड्ड' पोतानो संकुचित अर्थ 'वमन' मूकी ' त्याग
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
