________________
३२२
गुजराती भाषानी उत्क्रान्ति
-
छे. " संवरणम् - आच्छादनम् ” ( धातुपारायण पृ० १३७ धातु अंक १०३० ). उक्त आच्छादन — ढांकअर्थवाळा ' स्थग्' धातु ऊपरथी 'ढक्क्' धातु आवेलो छे, अने भाषानुं ' ढांकवुं' ए उक्त
'ढांक' नी व्युत्पत्ति
L
ढक्क' द्वारा आवेलुं छे.
6
• खाइसु " मां प्रथम पुरुषना एकवचननो 'उ' प्रत्यय छे अने तेनुं पूर्वग 'इस' पद भविष्यकाळने सूचवे छे. प्रथम पुरुषना एकवचन ' उं' ऊपरथी " खाइसु' नो 'उ' आव्यो छे अने पाछळथी भाषामां आवतां, भविष्यकाळसूचक ते 'इस्' पद क्यांय 'अस्' रूपे बदली गयुं छेः करशे, करशो वगैरे. त्यारे क्यांय ते 'इस्' कायम पण रधुं छे: खाईशुं, खाईश, जमीश, पीश वगैरे.
संव० १२४१ पछी १२६६ नी कृति जोईए तो तेमां बपराता प्रयोगोए विशेष गुजरातीपणुं धारण कर्तुं छे एम जणाया विना रहेतुं नथी.
संव० १२६६ नी जंबूचरियनी कृतिने ऊगती गुजराती कहेवा करतां कुमार - गुजराती शब्दथी कहीए तो पण बराबर बंध बेसे एवं छे. तेमां पहेला पुरुष माटे आवेलो 'हूं' 'ऊठिउ' 'करशुं' माटे 'करेशडं' ( आमां दंत्य ' स' ने बदले तालव्य 'श' वपरायो छे, ते ध्यानमां रहे ) ' परणवुं माटे 'परिणेत्रउ', 'मान्युं ' माटे 'मन्नीउ' तथा 'लेशो' अर्थे 'लेसिउ' 'पामशे' माटे 'पामिसिहं, अने टगमग, नात्रां, ऊभा, चोरतु, भुइँ, नीम, भेटाव, छूटं, पालतां नींसरइ, पती, वहूयर, नीपनूं वगैरे अनेक प्रयोगो १२६६ नी भाषाने आपणी चालु भाषानी बहु पासे लावे छे.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
