________________
२६५
बारमो अने तेरमो सैको छे अने 'इ' तेनो पूर्वग छे. वैदिक भाषामां विध्यर्थ माटे 'यात्' वगैरे आदिमां 'य' वाळा प्रत्ययो वपराय छे. पालिभाषामां 'एय्य' वगैरे प्रत्ययो छे अने प्राकृतमां 'एज्ज' वा 'इज्ज' के 'एज्जा' वा 'इज्जा' नो प्रचार छे. उक्त भिमिज्ज'- चइज्ज'मां 'इज्ज' प्रत्यय लागेलो छे. उक्त यात्-एय्य-एज्ज ए बधां परस्पर समानतावाळां छे.
आ उपरांत कर्तृसूचक एक — जइ' प्रत्यय पण विध्यर्थने सूचवे छे. जे हालनां करिज्जइ-करजे, भमिज्जइ-भमजे, पामिज्जइ-पामजे वगैरे रूपोमां वपरायेलो छे.
९९ जाणीअइ-जणाय छे, कप्पिज्जइ-कपाय छे, गिलिज्जइ-गळाय छे, माणिअइ-मणाय छे; वगैरे क्रियापदो उक्त कृतिओमां वपरायां छे. अने ते
बधां कर्मणिरूपो छे. वैदिकभाषामां कर्मणि-क्रियाकर्मणि-क्रियापदो पदोमां कर्मसूचक 'य' प्रत्यय वपराय छे. क्रियते,
पीयते, गीयते, स्थीयते, दीयते, धीयते, वगैरे. पालिमां पच्चते, पञ्चति, तुसियति, मथीयति, गच्छीयते, करीयते, कय्यति वगैरे कर्मणि-भावे रूपोमां य, इय, ईय अने य्य प्रत्यय लागेलो छे. प्राकृतमां कर्म अने भाव अर्थमां 'ईअ' अने 'इज्ज' प्रत्ययोनी भलामण आचार्य हेमचंद्रे करी छ: (८-३-१६०) वैदिक 'य' पालिना 'य' ' इय', ईय, के य्य अने प्राकृतना ‘ईअ' वा 'इज्ज' ए बधा समानवंशना छे. ए बधामां थोडा थोडा उच्चारणभेद सिवाय बीजो भेद नथी. बधार्नु मूळ एक छे.
१०० अहीं प्रसंगवशात् कर्म अने भावे रूपनी थोडी चर्चा करी लईए :
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
