________________
आमुख
१६१
- आ रीते भरतमुनि पण अपभ्रंश पदने रूढार्थवाचक मानता जणाय छे. तेमने तेनो यौगिकार्थ ज इष्ट होत तो तेओ ते माटे 'भाषा' शब्द वापरीने ज चलावत पण तेमणे अपभ्रंशनो बीजो अर्थ बताववा 'विभाषा' शब्द पण योजेलो छे. _वळी, भरतमुनिए ते प्रसंगमां 'आभीरोक्तिः" शब्द पण वापर्यो छे. महाकवि देण्डी जे अर्थमां "आभीरादिगिरः काव्येष्वपभ्रंशः" वाक्य वापरे छे, ते अर्थमां भरतमुनिए 'आभीरोक्तिः' शब्द वापरीने नाटकोमा स्पष्टपणे अपभ्रंश पदनो रूढार्थ स्वीकारेलो छे.
भरतमुनिना नाट्यशास्त्रमा “ मोरुलउँ गच्चंतउ । नहागमे संभंतउ ॥" नाट्यशास्त्रमा - [अ० ३२ श्लो० ६६] आ अने आवी अपभ्रंशपद्यो भाषावाळां बीजां चार पद्यो मळे छे. १५१ नाट्यशास्त्र अ० १७ श्लो० ५६-पृ० ३७७ (गाय) १५२ काव्यादर्श प्रथम परिच्छेद श्लो० ३६
१५३ भरतना नाट्यशास्त्र (निर्णयसागर प्रेस ) मां अध्याय ३२ मां ए पांचे दोहाओ जे प्रमाणे छपाया छे ते आ प्रमाणे छे:
१'मोरुल्लुउ नच्चंतउ”
नहागमे संभंतउ" ॥६६॥ २ “ मेह उईतुं नई जोण्हउं ।
णिञ्च णिप्पहे एहु चंदउ ॥ ७४ ॥ ३ “ एसा हंसवधू हित्था काणणउ । __गंतुं जस्सु (ऊसु )इया कंतं संगइया" ॥ ९९ ॥ ४ “पिय वाइ वायतु सुवसंतकाल।
पिय कामुको पिय मदणं जणंतउ"॥ १०८ ॥
५ " वयदि वादो एह पवाही रुसिद इव"। १६९ आ पांचे ध्रुवाना पाठो ठीक ठीक अशुद्ध छे छतां जे पदो जाडा अक्षरोमां मुक्यां छे ते बधां स्पष्टपणे अपभ्रंशनां रूपो छे. स्व. केशवलालभाईए तो उक्त ध्रुवाना पाठो बदलवामां असाधारण छूट लीधी छे. मारी नम्र समझ प्रमाणे कोई
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
___www.jainelibrary.org
