________________
६६
१०५ अभिप्राय ऊमेरुं कुं. प्राकृतभाषामा 'प्राकृत' शब्दनां 'पाय' अने 'पायड' एवां वे उच्चारणो प्रचलित छे. स्वभाववाचक 'प्रकृति' नां पण ' पयँइ' अने ' पयड' एवां वे रूपांतरो शास्त्रप्रसिद्ध छे. 'पयडि' शब्दनुं तद्धितांतरूप 'पायड', तेनुं स्त्रीलिङ्गी रूप ' पायडी' अने ते ऊपरथी स्वाभाविक भाषावाचक 'पालि' शब्द उतारवो सहेलो भासे छे. षड्भाषाचंद्रिकामां लक्ष्मीधरे बतावेला रूपकपरिभाषाना अवतरणमां प्राकृत भाषा माटे 'प्राकृती' शब्दनो उपयोग थयेलो छे, ए ध्यानमां रहे, अथवा प्रकृति' ऊपरथी जेम ' प्राकृत' शब्द आवे छे तेम प्राकृतिक' शब्द पण आवे छे. ' प्राकृतिक' ने मळतुं उच्चारण, 'पायइअ' के ' पायडिअ ' थाय छे. तेमांना ' पायडिअ ' उच्चारणमांथी 'पायलिअ ' अने ते ऊपरथी पण 'पालि 'शब्द ऊतरी शके छे. अर्थबाध पण नथी. पालि, अर्धमागधी के आर्षप्राकृत - ए त्रणे शब्दो द्वारा सूचवाती
"
देशना
?
अने अशोकनी धर्मलिपिओमां ना पर्याय तरीके 'पलियाय 'पद पण वपरायेलुं छे. आ 'पलियाय' शब्दमां ज 'पालि' शब्दनुं मूळ छे. एथी 'पालि' ना मूळ माटे 'पति' 'पल्ली' के 'प्राकृती' शब्दो कल्पवानी कशी अगत्य नथी. आ संबंधे जेमनी इच्छा सविस्तर जाणवानी होय तेमणे उक्त त्रैमासिकनुं ऊपर जणावेलुं स्थळ जोई लेवुं घटे. ए स्थळे 'पालि' ना मूळ विशे अनेक मतो, तेमनी चर्चा, ते माटेनां साधक बाधक प्रमाणो तथा बीजां अनेक उपयोगी अवतरणो आपीने ए चर्चा करेली छे.
<<
आमुख
८
६६ जुओ - हेमचंद्र ८1१/६७ तथा 'सक्कया पायया चेव " इत्यादि. अनुयोगद्वारसूत्र तथा स्थानांगसूत्र. ' पायड' माटे जुओ पाइअसद्दमहण्णवो.
६७ ' पयइ ' अने ' पयडि ' माटे जुओ पाइअसद्दमहण्णवो. आ बन्ने शब्दो कर्मशास्त्रसंबंधी जैन ग्रंथोमां 'स्वभाव' अर्थना सूचक तरीके सारी रीते वपरायेला छे.
Jain Education International
६८ " षड़विधा सा प्राकृती च शौरसेनी च मागधी " इत्यादि ( लक्ष्मीधर - षड्भाषाचन्द्रिका पृ० ४, श्लो० २३-२५-२६ )
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org