________________
૫૨
- ૧ - આગમ જાણો !
52 આવાં સ્થળોમાં આ આગમ સૂત્રોનું અધ્યયનાદિ કરી શકાય. પણ ભાંગેલું, બળેલું સ્થળ, સ્મશાન, શૂન્ય મકાન, જોતાં જ મનને ન ગમે તેવું મકાન, ક્ષારવાળી જમીન, અંગારાવાળી જમીન, જ્યાં કચરો ઠલવાતો હોય, જ્યાં અપવિત્ર વસ્તુઓ પડી રહેતી હોય કે નખાતી હોય વગેરે ક્ષેત્રો અપ્રશસ્ત ક્ષેત્રો છે. તેમાં આ આગમોનું અધ્યયનાદિ ન કરી શકાય. માટે જ લખ્યું કે - .
ફૂવને સાવિ, પવન સુમિ વાવંદે ! गंभीर-साणुणाए, पदाहिणजले जिणघरे वा ।।३४०४।। दिज ण उ भग्ग-झामित-सुसाण-ऽमणुण्णगेहेसु ।
छारंगार-कयारा-ऽमेज्झादिदव्वदुद्वेसु ।।३४०५।।'- विशेषावश्यक भाष्य। આ બધા ઉપરથી મહાપુરુષોએ સાધકની જ્ઞાનસાધના માટે પણ કેટલી બધી ચિંતા-કાળજી કરી છે. એ વાત આપણા ધ્યાનમાં આવવી જોઈએ અને તે જ રીતે સમ્યજ્ઞાનની સાધના માટે કેટ-કેટલું ધ્યાન રાખવાનું છે, તેનો પણ ખ્યાલ આવવો જોઈએ. આરાધના કરવી છે તો તે ગમે ત્યાં કરી શકાય, આપણો સારો ભાવ હોય તો બીજું બધું વિચારવાની જરૂર નથી, એવી બધી જે વાતો ચાલે છે તે કેટલી ખોટી છે, તે પણ તમારા ધ્યાનમાં આવવું જોઈએ અને સમ્યજ્ઞાનની સાધના માટે આ તમામ બાબતોને પૂરી કાળજીથી ધ્યાનમાં લેવી જ જોઈએ, એ વાત આ બધું સાંભળી તમને સ્પષ્ટ થવી જોઈએ.
અધ્યયન માટે જેમ ક્ષેત્ર કયું પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત એનું ધ્યાન રાખવાનું છે, તેમ દિશાની બાબતમાં પણ ધ્યાન રાખવાનું છે. માટે તે વાત જણાવવા ચોથા નંબરે દિશાની વાત કરી છે.
આ ગુણોમાં તરતમતા હોય તો આ ગ્રંથની વસ્તુઓ કહેવા – રજૂ કરવામાં પણ તરતમતા રાખવી પડે.
૪ - દિમિયાદે દિશા : કઈ દિશા સન્મુખ રહીને અધ્યયનાદિ કરવું ન કરવું તે.
આગમનું અધ્યયન, સ્વાધ્યાય માટે ક્ષેત્રની જેમ દિશાનું પણ ધ્યાન રાખવાનું છે. જ્યારે પણ આગમનું અધ્યયન, સ્વાધ્યાય કરવાનો હોય ત્યારે પૂર્વદિશા, ઉત્તરદિશા, કે જે દિશામાં તીર્થકર ભગવંત વગેરે હોય તે દિશા અને જે દિશામાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
