________________
૧પ
–
૮ : અયોગ્યતાને ખંખેર્યા વિના યોગ્યતા ન પ્રગટે – 8
–
165
રીતે જ સરળતા, જન્મજાત સરળતા લેવી. એટલે કે ગુણના સદ્ભાવરૂપ સરળતા સમજવી. જ્યારે અહીં અશઠતામાં લુચ્ચાઈનો ત્યાગ કરવા દ્વારા કેળવેલી સરળતા લેવી. એટલે કે દોષના અભાવરૂપ સરળતા લેવી. એટલે આ બેયમાં કોઈ વિરોધાભાસ જેવું ન રહે.
૧૩ - સુત્રાસમાળો - મધ્યસ્થ :
ત્રાજવા જેવો મધ્યસ્થ એટલે કોઈપણ જાતના પક્ષપાત વગરનો. કોઈપણ વ્યક્તિ, વસ્તુ કે વિચારધારા પ્રત્યે જે આગ્રહી ન હોય પણ વસ્તુ સ્વરૂપનો યથાર્થ નિર્ણય થતાં જે સત્ય જણાય તેનો સ્વીકાર અને અસત્ય જણાય તેનો ત્યાગ કરવાની ભાવનાવાળો હોય.
જેમ કે સમર્થ શાસ્ત્રકારશિરોમણિ આચાર્ય ભગવંતશ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજાએ કહ્યું કે –
પક્ષપાતો કે વીરે, ન ફેષ: વપિરિપુ !
યુમિન્વયનં યસ્ય, તસ્ય : પરિપ્રદ: પારા' “મને વીર ઉપર પક્ષપાત નથી અને કપિલ વગેરે ઉપર દ્વેષ નથી, પરંતુ જેનું વચન યુક્તિવાળું જણાય તેનો જ
સ્વીકાર કરવો જોઈએ.’ માટે જ મેં કપિલાદિનો ત્યાગ કરીને વીર પ્રભુનો સ્વીકાર કર્યો છે. આવી તુલા સમાન માધ્યસ્થ વૃત્તિ જેની હોય તેને સત્યાસત્ય સમજવામાં ક્યારેય કોઈ વિચારોનું બંધન નડે નહિ અને એ સમુચિત રીતે નિરાગ્રહી બનીને સત્યાસત્યને સમજી શકે અને અસત્યનો ત્યાગ કરીને સત્યનો સ્વીકાર પણ કરી શકે. એટલે જ એવી તુલા સમાન માધ્યસ્થ વૃત્તિવાળો સાધક આગમ વગેરે ગ્રંથનું અધ્યયન કરવા માટે અધિકારી છે.
સમતાવાળો, તુલા જેવો, જેને બન્ને પલ્લાં સમાન હોય, અનુકુળતામાં ખેંચાઈ ન જાય અને પ્રતિકૂળતામાં ઉભગી ન જાય. રાગનાં નિમિત્તોમાં રાગી ન થાય અને દ્વેષનાં નિમિત્તોમાં કેષી ન થાય. બધે સમાન પરિણામવાળો રહે તેવો સમન્વનો સાધક તુલા સમાન કહેવાય.
આનો બીજો અર્થ છે ન્યાયપ્રિયતા=જેને સ્વજનોનું બંધન ક્યારેય ન્યાય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
