________________
૭ : ગુણસંપત્તિ વિના આગમનો ભાવ હાથ નહીં લાગે – 7
હોય છે. આમ બનવાનું મુખ્ય કારણ તેઓને ભવ પ્રત્યે-સંસાર પ્રત્યે બહુમાનભાવ, આદરભાવ હોતો નથી. ‘યોગશતક’ મહાગ્રંથનું ‘ન નન્નુનન્નદ્ ભવં વોર' આ વચન એની સાખ પૂરે છે.
૧૩૯
આ જ વાતને પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજે ‘જેહને નવિ ભવ રાગ રે’ - એમ કહીને ધર્મની પ્રાથમિક ભૂમિકાને સ્પષ્ટ કરી આપી છે.
139
ભવરાગ એટલે અંદરનાં રાગ-દ્વેષ પ્રત્યેનો રાગ, કષાયોનો રાગ, વિષયોનો રાગ, વિષય-કષાયની સામગ્રી ઉપરનો રાગ, સંસારની વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિ ઉપરનો રાગ, આ બધો ભવરાગ છે.
સભા : સંસારનો રાગ કહ્યો એટલે બધુ આવી ન ગયું ?
૧૦૦માં ૯૯ આવી જાય. પણ બાળકને સમજાવવું હોય તો એક-એક વસ્તુ છુટી પાડી-પાડીને કહેવું પડે. સીધું ૧૦૦ કહી દે તો ન ચાલે. જ્ઞાનીઓ તો આપણી સવાઈ મા છે, નહિ તો માત્ર ‘સંવિજ્ઞ' કહ્યું હોત તો પણ ચાલત. પણ દરેક કક્ષાના સાધકો પોતાની કક્ષાને બરાબર સમજી શકે તે માટે તેઓએ પણ એક-એક વસ્તુ જુદી પાડીને બતાવી છે. ગણધર ભગવંતો તો મૂળ સૂત્રોની જ રચના કરે છે. તે આપણા જેવા અલ્પબોધવાળા જીવો સીધેસીધું સમજી શકતા નથી. માટે પછી પછીના મહાપુરુષોએ એના ઉપર નિર્યુક્તિ, ભાષ્ય, ચૂર્ણિ અને ટીકાઓ બનાવીને પણ પૂર્વાચાર્યોએ સાધક આત્માને બોધ આપ્યો છે. આ રીતે છૂટું કરી કરીને વસ્તુ સમજાવાય છે. તે આપણે સમજી શકીએ તે માટે.
ટુંકમાં : દિન-પ્રતિદિન સંસારથી છુટીએ અને મોક્ષની તીવ્ર અભિલાષા પ્રગટે તેનું નામ સંવેગ અને પાપનો જેને ડર હોય તે પાપભીરુ. ભવનો ભય જેને લાગ્યો હોય તે ભવભીરુ કહેવાય. એવો ભવભીરુ એ સુખભીરુ ને પાપભીરુ બંનેમાં આવે.
૫ ગથનો - અસ્તબ્ધ :
અકડાયી વગરનો, વિનીત, જે વિનયવાળો હોય. એટલે કે નમ્ર હોય તે જ આગમ-અધ્યયન માટે અધિકારી છે.
જેના જીવનમાં માનકષાય હોય તે જ્ઞાનનો કે જ્ઞાનીનો, શ્રુતનો કે શ્રુતદાતાનો વિનય કરી શકતો નથી અને વિનય વિના જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ પણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
