________________
- -
-
-
-
-
-
-
શ્રી છકાયના બોલ
૨. તે ઇન્દ્રિય તેના બે ભેદ – અપર્યાપ્તા અને પર્યાપ્તા. તે ઇન્દ્રિય કોને કહીએ? જેને સ્પર્શેન્દ્રિય (કાયા), રસેન્દ્રિય (જીભ), ઘાણેન્દ્રિય (નાક) હોય તેને તે ઇન્દ્રિય કહીએ. તેના નામ : ૧. જૂ, ૨. લીંખ, ૩. ચાંચડ, ૪. માંકડ, ૫. કીડી, ૬. કંથવા, ૭. મમોલા, ૮. ધનેડા, ૯. જુવા, ૧૦. સવા, ૧૧. કાનખજૂરા, ૧૨. ઘીમલ, ૧૩. ગયા, ૧૪. મંકોડા, ૧૫. ઊધઈ ૧૬ ભુંડ, ૧૭ ઘોડા, એ આદિ ઘણી જાતના ઇન્દ્રિય જીવ છે. તેનું આયુષ્ય જઘન્ય અંતર્મુહૂર્તનું, ઉત્કૃષ્ટ ૪૯ દિવસનું છે. તેનાં કુળ આઠ લાખ ક્રોડ છે.
૩. ચૌરેન્દ્રિય : તેના બે ભેદ – અપર્યાપ્તા અને પર્યાપ્તા. ચૌરેન્દ્રિય કોને કહીએ? જેને સ્પર્શેન્દ્રિય (કાયા), રસેન્દ્રિય (જીભ), ઘાણેન્દ્રિય (નાક), ચક્ષુઈન્દ્રિય (આંખ) હોય તેને ચૌરેન્દ્રિય કહીએ. ( તેના નામ ઃ ૧. વાંદા, ૨ ભમરા, ૩ ભમરી, ૪ વીંછી, ૫ માખી, ૬ તીડ, ૭ પતંગ, ૮ મચ્છર, ૯ મસલાં, ૧૦ ડાંસ, ૧૧ મસ, ૧૨ તમરાં, ૧૩ કરોળિયાં, ૧૪ કંસારી, ૧૫ તીડ, ૧૬ ફૂદાં ૧૭ખપેડી ૧૮ બગાઈ, ૧૯ રૂપલી, એ આદિ ઘણી જાતના ચોરેન્દ્રિય જીવ છે. તેનું આયુષ્ય જઘન્ય અંતર્મુહૂર્તનું, ઉત્કૃષ્ટ છ માસનું. તેનાં કુળ નવ લાખ ક્રોડ છે.
૪. પંચેનિય : પંચેન્દ્રિય કોને કહીએ ? જેને સ્પર્શેન્દ્રિય (કાયા), રસેન્દ્રિય (જીભ), ઘાણેન્દ્રિય (નાક), ચક્ષુઇન્દ્રિય (આંખ), શ્રોત્રક્રિય (કાન) હોય તેને પંચેન્દ્રિય કહીએ. તેના ચાર ભેદ -- ૧. નારકી, ૨. તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય, ૩. મનુષ્ય, ૪. દેવ.
૧. નારકી * નારકીના સાત મંદ. તે સાત નરકના નામ. ૧. ધ મા, ૨. વંશા, 3. શિલા, ૪. અંજના. ૫. રિટા, ૬. મઘા, ૭. માધવતી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
