________________
અષ્ટ પ્રવચન ક્ષેત્રથી ધુંસરી (3| હાથ) પ્રમાણ જમીન આગળ જતાં ચાલે, કાળથી દિવસે અને ભાવથી રસ્તે ચાલતાં ૧૦ બોલ વર્જીને ચાલે તે વાંચન, પૂછવું, પર્યણા, અનુપ્રેક્ષા, ધર્મકથા આદિ ન કરે. તેમજ શબ્દ, રૂપ, ગંધ, રસ, સ્પર્શાદિ વિષયમાં ધ્યાન ન દે.
૨. ભાષા સમિતિ : ના ૪ ભેદ. દ્રવ્યથી, ક્ષેત્રથી, કાળથી, ભાવથી. (૧) દ્રવ્યથી ૮ પ્રકારની ભાષા (કર્કશ, કઠોર, છેદકારી, ભેદકારી, માર્મિક, મૃષા, સાવધ, નિશ્ચયકારી) ન બોલે. (૨) ક્ષેત્રથી રસ્તે ચાલતા ન બોલે. (૩) કાળથી રાત્રે ૧ પહોર વિત્યા બાદ જોરથી ન બોલે. (૪) ભાવથી રાગદ્વેષ યુક્ત ભાષા ન બોલે.
૩. એષણા સમિતિ : ના ૪ ભેદ. દ્રવ્યથી, ક્ષેત્રથી, કાળથી, ભાવથી. (૧) દ્રવ્યથી – ૪૨ (૧૬ ઉદ્ગમના, ૧૬ ઉત્પાદન, ૧૦ એષણાના) તથા ૯૬ દોષ ટાળીને નિર્દોષ આહાર પાણી, વસ્ત્ર, પાત્ર, મકાનાદિ યાચે (ગ્રહ). (૨) ક્ષેત્રથી – ૨ ગાઉ ઉપરાંત જઈને આહાર પાણી ન ભોગવે. (૩) કાળથી – પહેલા પહોરના આહાર પાણી ચોથા પહોરમાં ન ભોગવે. (૪) ભાવથી – માંડલાના પાંચ દોષ ટાળીને અનાશક્ત પણે ભોગવે.
૪. આદાન ભંડ મત્ત નિફખેવણિયા સમિતિ : મુનિઓના ઉપકરણ આ પ્રકારે ૧ મુહપત્તિ, ૧ ગુચ્છો, ૧ રજોહરણ, ૧ ચોલપટો ૧ એષણા ત્રણ પ્રકારની – (૧) આહારાદિ ગ્રહણ કરતાં પહેલાં શદ્ધિ અશુદ્ધિ જોવી તે ગવૈષણેષણા. (૨) આહારાદિ ગ્રહણ કરતી વખતે શુદ્ધિ અશુદ્ધિની સાવધાની રાખવી તે ગ્રહણ ષણા. (૩) આહારાદિ ભોગવતી વખતે શુદ્ધિ અશુદ્ધિનું ધ્યાન રાખે તે પરિભોગેષણા. ૨ . ૧. સંયોગ -- સ્વાદ ખાતર બીજી વસ્તુ ભેળવવી તે. ૨. અંગાલ -- વખાણ કરીને ખાવું. ૩. ધૂમ - વખોડીને આવું. ૪. પરિમાણ – ભૂખથી વધુ ખાવું. ૫. કારણ – ભૂખ વગર ખાવું.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
