________________
ગર્ભ વિચાર ગુણવાળું નીવડે છે. દિવસનો બીજક શાસ્ત્રથી નિષેધ છે. તેમ છતાં થાય તો કુટુંબની અને વ્યવહારિક સુખની તથા ધર્મની હાનિ કરનાર નીવડે છે.
બીજકની રીત – બિંદુનાં રજકણો વધારે અને રૂધીરનાં થોડાં હોય તો પુત્રરૂપ ફળ નીપજે છે. રૂધીર વધારે અને બિંદુ થોડું હોય તો પુત્રીરૂપી ફળ નીપજે છે. બે સરખાં હોય તો નપુંસકરૂપ ફળ નીપજે છે.
બીજકનું ઠેકાણું – માતાની જમણી કૂખે પુત્ર, ડાબી કૂખે પુત્રી અને બે કૂખની વચ્ચે નપુંસક પાકે છે.
તે ગર્ભની સ્થિતિ – "કાય ભવસ્થ" – તે માતાના ઉદરમાં રહેવું તે ''કાય" અને તેમાં ઉત્પન્ન થવું તે "કાય ભવ" છે. તેમાં જ ફરીથી જે જન્મ લે તેને "કાય ભવસ્થ" કહે છે. જેમકે કોઈ જીવ માતાના ઉદરમાં ગર્ભ રૂપે આવ્યો. તે માતાના ઉદરમાં ૧૨ વર્ષ રહીને મૃત્યુ પામી જાય અને પાછો તે માતાના શરીરમાં નવા શુક્રરૂધિરથી ઉત્પન્ન થઈને ૧૨ વર્ષ સુધી રહે તો તે જીવ ઉત્કૃષ્ટ ૨૪ વર્ષ સુધી "કાય ભવસ્થ" રૂપે રહી શકે છે. આવો જીવ પોતાના જ મૃત શરીરમાં ઉત્પન્ન થઈ શકતો નથી. તે તો નવું શુક્રરૂધિર ગ્રહણ કરીને નવું શરીર જ નિર્માણ કરે છે. તિર્યંચાણીનો ગર્ભ જ. અંતર્મુહૂર્ત અને ઉ. ૮ વર્ષ સુધી તથા મનુષ્યાણીનો ગર્ભ જ. અંતર્મુહૂર્ત અને ઉ. ૧૨ વર્ષ સુધી ગર્ભરૂપ રહે છે.
ગર્ભસ્થ જીવના આહારનું વિવેચન : ગર્ભમાં પહોંચવાના પ્રથમ સમયે જીવ માતાનું રૂધિર તથા પિતાના વીર્યથી મિશ્રિત પુદ્ગલનો આહાર કરે છે. એક "માતૃજીવ રસહરણી" (નાભિકા નાળ) નામની નાડી હોય છે તે નાડી માતાની સાથે ગાઢરૂપથી બંધાયેલી હોય છે અને ગર્ભ સાથે જોડાયેલી હોય છે. તે નાળ દ્વારા ગર્ભસ્થ જીવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
