________________
શ્રી પાંચ જ્ઞાન
૨૫૧
અનાગત કાળની વાત જાણે દેખે. વિપુલમતિ તે (ઋજુમતિ) થી વિશેષ સ્પષ્ટ નિર્ણય સહિત નિર્મળ જાણે દેખે..
૪. ભાવથી ઋજુમતિ તે જઘન્ય અનંત દ્રવ્યના ભાવ (વર્ણાદિ પર્યાય) ને જાણે દેખે, ઉત્કૃષ્ટ સર્વ ભાવોના અનંતમે ભાગે જાણે દેખે. વિપુલમતિ તેથી સ્પષ્ટ નિર્ણય સહિત વિશેષ અધિક જાણે દેખે.
મન:પર્યવજ્ઞાની અઢીદ્વીપમાં રહેલાં સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયના મનોગત ભાવને જાણે છે. અનુમાનથી જેમ ધૂમાડો દેખી અગ્નિનો નિશ્ચય થાય તેમ મનોગત ભાવથી દેખે છે. ઇતિ મન:પર્યવજ્ઞાન
૫. કેવળજ્ઞાનનું વર્ણન
કેવળજ્ઞાનના બે ભેદ : ૧. ભવસ્થ કેવળજ્ઞાન, ૨. સિદ્ધ કેવળજ્ઞાન. ૧. ભવસ્થ કેવળજ્ઞાન – તેનાં બે પ્રભેદ છે. અ. સયોગી ભવસ્થ કેવળજ્ઞાન, આ. અયોગી ભવસ્થ કેવળજ્ઞાન વગેરે. તેનો વિસ્તાર સૂત્રથી જાણવો.
૧
૨. સિદ્ધ કેવળ જ્ઞાન – તેનાં બે ભેદ છે. અ. અનંત૨ સિદ્ધ કેવળજ્ઞાન, આ. ૫૨૫૨ સિદ્ધ કેવળજ્ઞાન. તેનો વિસ્તાર સૂત્રથી જાણવો.
તે કેવળજ્ઞાન સમુચ્ચય ચાર પ્રકારે છે. ૧ દ્રવ્યથી, ૨ ક્ષેત્રથી, ૩ કાળથી, ૪ ભાવથી.
દેખે.
૧. દ્રવ્યથી કેવળજ્ઞાની સર્વ રૂપી અરૂપી દ્રવ્ય જાણે દેખે. ૨. ક્ષેત્રથી કેવળજ્ઞાની સર્વ ક્ષેત્ર (લોકાલોક) ની વાત જાણે
૩. કાળથી કેવળજ્ઞાની સર્વ કાળની ભૂત, ભવિષ્ય, વર્તમાન
૧ પ્રથમ સમયના સિદ્ધ.
૨ બીજા સમયથી અનંતા સમય સુધીના સિદ્ધ
Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
