________________
૨૩૮
શ્રી બૃહદ્દ
જૈન થોક સંગ્રહ
(૧૦) અપર્યવસિત શ્રુત. એ ચાર પ્રકારના શ્રુતને ભાવાર્થ સાથે
કહે છે.
બાર અંગ વિચ્છેદ થયાં આશ્રી આદિ અંત સહિત અને વિચ્છેદ ન થયાં આશ્રી આદિ અંત રહિત, તે શ્રુત સમુચ્ચય ચાર પ્રકારે છે. અ. દ્રવ્યથી એક પુરૂષ ભણવા માંડ્યું તેને સાદિક સપર્યવસિત કહીએ. ને ઘણાં પુરૂષ પરંપ૨ા આશ્રી ભણે તે અનાદિક અપર્યવસિત કહીએ. બ. ક્ષેત્રથી પાંચ ભરત, પાંચ ઈરવત, દશ ક્ષેત્ર આશ્રી સાદિ સપર્યવસિત, પાંચ મહાવિદેહ આશ્રી અનાદિક અપર્યવસિત. ક. કાળથી ઉત્સર્પિણી અવસર્પિણી આશ્રી સાદિક સપર્યવસિત. નોઉત્સર્પિણી નોઅવસર્પિણી આશ્રી અનાદિક અપર્યવસિત. ડ. ભાવથી તીર્થંકરોએ ભાવ પ્રકાશ્યા તે આશ્રી સાદિક સપર્યવસિત. ક્ષયોપશમભાવ આશ્રી અનાદિક અપર્યવસિત અથવા ભવ્યનું શ્રુત તે આદિક અંતસહિત.
અભવ્યનું શ્રુત તે અનાદિક અંતરહિત તે ઉપર દૃષ્ટાંત છે. સર્વ આકાશના અનંત પ્રદેશ છે. તે એકેક આકાશ પ્રદેશમાં અનંત પર્યાય છે. તે સર્વ પર્યાયથી અનંત ગુણે અધિક એક અગુરૂલઘુ પર્યાય અક્ષ૨ થાય. અક્ષ૨ કેવળ સંપૂર્ણ જ્ઞાન જાણવું. તેમાંથી સર્વ જીવને સર્વ પ્રદેશે અક્ષરના અનંતમા ભાગે જાણપણું સદાકાળ ઉઘાડું રહે છે. શિષ્ય પૂછે છે કે સ્વામિન્ ! જો તેટલું જાણપણું ઢંકાય તો શું થાય ? ત્યારે ગુરુ કહે છે, 'જો તેટલું જાણપણું ઢંકાય તો જીવપણું મટીને અજીવ થાય, અને ચૈતન્ય મટીને જડપણું થાય, માટે હે શિષ્ય ! જીવના સર્વ પ્રદેશે અક્ષરના અનંતમા ભાગે જ્ઞાન સદા ઉઘાડું છે. જેમ વર્ષાકાળે કરી ચંદ્ર તથા સૂર્ય ઢાંક્યા થકા પણ સર્વથા ચંદ્ર તથા સૂર્યની પ્રભા ઢંકાઈ જતી નથી, તેમ અનંત જ્ઞાનાવ૨ણીય કર્મના
Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
