________________
૧૦ ]
સમર્થ–સમાધાન પણ બન્ને પ્રકારના સ્વભાવવાળા હોય છે. કેઈ નરકાવાસ શીત સ્વભાવવાળે છે, અને કઈ ઉષ્ણુ સ્વભાવવાળે. જે નરકાવાસ હોય છે, તેવી જનરકના વાસીઓને વેદના પણ થાય છે. ત્યાં પરમાધામી અધિક નથી. જેથી નરકમાં ઉષ્ણ નિનાં નારકાવાસે અધિક છે અને શીત યોનિનાં અલ્પ છે, પરંતુ પાંચમીમાં શીત નિવાળાં અધિક અને ઉષ્ણ નિવાળાં અ૫ છે.
પ્રશ્ન ૩પ –એક માણસ એક લાખ રૂપિયા વ્યાપારમાં રોકે છે અને બીજો એટલી જ રકમ ખેતીમાં રેકે છે તો બન્નેમાં અ૯૫ આરંભી કોણ છે અને મહારભી કોણ છે?
જવાબ:ધંધા કરતાં ખેતીમાં વધારે આરંભ હોવાની સંભાવના છે. સૂત્રકૃતાંગમાં ખેતીમાં આરંભ વધારે હોવાને ઉલ્લેખ છે. આમાં અનેક રીતે અને અનેક જાતનાં ત્રણ અને સ્થાવર જીની ઉત્પત્તિ અને નાશ થાય છે. રેશમ વગેરે માટે પણ ખેતી કરાય છે, તે પણ વધારે આરંભજનક છે.
પ્રશ્ન ૩૬ – એક માણસ મેતીની માળા પહેરે અને એક કુલેની માળા પહેરે, આ બન્નેમાં અપારંભી કેણુ અને મહારંભી કેણુ?
જવાબ –મોતીની માળા પહેરવાવાળાની તુલનામાં ફૂલની માળા પહેરવાવાળા વધુ આરંભવાળે હેવાની સંભાવના છે, કેમકે ફૂલમાં સંખ્યાતા, અસંખ્યાતા અને અનંતા જી હેય છે. ફૂલની માળા એક જ દિવસ કામમાં આવે છે. એક મનુષ્યની જિંદગીમાં ફૂલેની ઘણી માળાઓ વપરાઈ શકે છે, જેમાં અનંત જી હોય છે. તેવી ઘણું ફૂલેની માળા કામમાં આવી શકે છે. તેથી અનંતા જેની વિરાધના (નાશ) થાય છે અને મેતીની એક જ માળા જિંદગીભર જ નહિ, પેઢી દર પેઢી કામમાં આવી શકે છે. આ રીતે ફૂલની માળા પહેરવાવાળ વધુ આરંભી છે.
પ્રશ્ન ૩૭ –શ્રી નેમિનાથ ભગવાન પાણના જીના આરંભને જાણતા હતા, તે પછી તેઓએ સેનું-ચાંદી વગેરે જુદી જુદી જાતના ૧૦૮, ૧૦૮ ઘડાથી સ્નાન કેમ કર્યું?
જવાબ:–અવધિ જ્ઞાનથી લાગવાના પાણીના જીવન અને આરંભને જાણતા હતા, પરંતુ ઉત્સવ વગેરે ખાસ પ્રસંગે ઉપર અનેક લોકો ભેગા થઈને સ્નાન કરાવવાની રીતિ હતી, એટલે વડીલેની આજ્ઞા પ્રમાણે તેટલા ઘડાથી નહાવું પડ્યું હતું. જે સાધારણ દિવસની જેમ નહાવાનું હોત તે એટલા પાણીની જરૂરત ન રહેત. આમ પણ સંસારીઓ માટે સ્નાનને કાયમી ત્યાગ કરવું મુશ્કેલ છે. પશુઓની કતલ અને માંસના ખોરાકને ત્યાગ તે તેઓ સહેલાઈથી કરી શકે છે. એટલા માટે લગ્ન કરવાની ઈચ્છા હોવા છતાં પણ, હિંસાનો નાશ કરવાની ભાવનાથી-હિંસા ખરાબ છે ”—એવું સમજાવવાને માટે જાન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org