________________
હું 1
સમય --સમાધાન
પ્રશ્ન ૩૬૮ :-શુકલ-લેશ્યામાં સામાન્યથી ૧૦૪ પ્રકૃતિના બધ થવાનુ... ત્રીજા કે ગ્રંથના લેયા અધિકારમાં બતાવ્યુ છે. તિય ચત્રિકને વર્જિત (દૂર) કર્યાં છે. પ્રશ્ન થાય છે કે આઢમા દેવલાક સુધીનાં દેવ, તિય ‘ચમાં આવીને ઉત્પન્ન થઈ શકે છે અને ત્યાં માત્ર શુકલ-લેશ્યા જ હોય છે. શુકલ-લેશ્યામાં તિય`ચત્રિકા બધ ન થાય, તે પછી તેએ તિયચમાં કેવી રીતે ઉત્પન્ન થશે ?
જવાબ ઃ—નારક અને દેવેની દ્રવ્ય-લેશ્યા જન્મથી જન્મના અંત સુધી પલટતી નથી એટલે કે ઉત્પત્તિનાં સમયે જે દ્રવ્ય-લેચ્યા હોય છે, તે જ અંત સુધી રહે છે, પરંતુ ભાવ–લેસ્યામાં ફેરફાર થાય છે. છઠ્ઠા થી આઠમા દેવલેાકનાં દેવામાં જ્યારે ભાવ શુકલલેશ્યા નથી હાતી, ત્યારે જો તિય``ચ આયુના બંધ તેમના ાય, તેા હાઈ શકે છે, એવી સ'ભાવના છે.
પ્રશ્ન ૩૬૯ :ચક્રવ્રુતીનાં દૃદ્ગરત્ન, ચ`રત્ન, અસિરત્ન, તા જીવ વિનાનાં હોય છે. તે પછી તેને એકેન્દ્રિય જીવ કેવી રીતે માન્યા ?
જવાબ : પ્રજ્ઞાપના સૂત્રનાં ૨૦ મા પદમાં લખ્યું કે--અસુરકુમારથી માંડીને અંતર રહીત ઈશાન દેવલાક સુધીનાં જીવામાંથી કોઈ જીવ મરીને ચક્ર વગે૨ે સાતે રત્નામાંથી કોઈ પણ રત્નપણાને પ્રાપ્ત કરી શકે છે. તથા સ્થાનાંગ સૂત્ર સ્થા. ૭ માં ૭ એકેન્દ્રિય રત્ન કહ્યા છે. તેની ટીકામાં પણ પૃથિવિરુપે રહે લખ્યું છે. તથા સમવાયાંગ, જ મ્રૂપિપ્રજ્ઞપ્તિ, પ્રવચન સારોદ્વાર વગેરે જોતાં દેવાનાં શસ્ત્ર, વસ્ત્ર, પુસ્તક વગેરેની જેમ દષ્ઠરત્ન, અસિન વગેરે સજીવ હોવાની સભાવના છે, પરંતુ ખીજા મનુષ્યોનાં દડ વગેરેની જેમ નિર્જીવ હાવાનેા સંભવ નથી લાગતા.
(6
""
પ્રશ્ન ૩૭૦ :——જ્ઞાતા ધર્મ કથા સૂત્રનાં ૧૬ મા અધ્યયનમાં સુકુમાલિકાને ચારિત્ર ધર્મની વિરાધિકા થઈને ઈશાન કલ્પમાં દેવગણિકા ’ના રૂપમાં ઉત્પન્ન થઈ લખ્યું છે. પ્રશ્ન છે કે વિરાધ સાધુ-સાધ્વીની ગતિ તે પ્રથમ દેવલાક સુધી જ છે, તે પછી સુકુમાલિકા બીજા દેવલાકમાં કેવી રીતે ઉત્પન્ન થઈ ?
આ પણ પૂછવાનું કે બીજા ગ્રંથ પ્રમાણે સમ્યકત્વની હાજરીમાં સ્રોવેદ અને નપુ'સક વેદના મધ નથી થતા, પછી તે સ્રીવેદમાં કેવી રીતે ઉત્પન્ન થઈ? શું સ્ત્રીવેદ બાંધતી વખતે તે પ્રથમ ગુણસ્થાનમાં હતી?
જવાબ :— સુગુચ્છુનાં વિરાધક સાધુ-સાધ્ધિઓની ગતિ, પહેલા દેવલેાકથી આગળ નથી હોતી, પરંતુ ઉત્તરગુણ વિરાધક સાધુ-સાધ્વિએની ગતિ તા ૧૨ મા દેવલેાક સુધી જ છે. દેવ ઉત્પાદનાં ૧૪ ખેલમાંથી ૧૩ મા ખેલવાળા આભિયાગિક (હલકાં પ્રકારનાં ચાકર) છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org