Rushabh Panchashika

SR No.: 004848
Original Sutra Author: Dhanpal Mahakavi
Author: Hiralal R Kapadia
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Publication Year: 1933
Total Pages: 314
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Religion
File Size: 19 MB

Page 237

શ્રીવીરસ્તુતિ
[ શ્રીધનવાન
खविअसायचो व नोकसायक्खयं कह करेसि ? | कह न नामगुत्तो जयगुरु ! जयपायडो होसि ॥ २ ॥ [વિતાષાયચતુળોઽષ નો પાવક્ષય (નોવષાયાયં) યં ોવિ ? । कथं नष्टनामगोत्रो जगद्गुरो ! जगत्प्रकटो भवसि ? ॥ ] अवचूर्णिः
૩૦૪
खविएति । क्षपितकषायचतुष्कोऽपि कथं कषायजयं नो करोषि ? नष्टे नामगोत्रे - अभिधानकुले यस्य स { तथा हे) जगद्गुरो ! कथं जगत्प्रकटो भवसि इति विरोधः । परिहारस्तु नोकषायक्षयं - हास्यादिनवकप्रलयं करोषि; नष्टनामगोत्र:- क्षीणषष्ठ सप्तमकर्मा ॥ २ ॥
શબ્દાર્થ
પવિત્ર (ક્ષપિત )=નાશ કરેલ. લાય (ષાય )=કષાય. चउक વતુ )=ચતુષ્ટય, ચારનું જોડકું. વિલ લાયનો નાશ કર્યો છે કષાયના ચતુષ્ટયનો જેણે એવો. વિ( અવિ)=પણ. નો (મો)=નહિ. નો (૧ )=અમારા. વય ( ક્ષય )=ક્ષય, વિનાશ. લાય વચ=કષાયના ક્ષયને નોજલાય (નોષાય )=નોકષાય. નોજાયવયં=નોકષાયના ક્ષયને હૈં (i)=કેવી રીતે.
નેત્તિ ( દોષિ )=તું કરે છે. નટ્ટ (નટ )=નાશ પામેલું.
નામ (નામન)=(૧) નામ, અભિધાન; (૨) નામ
કર્મ.
સુત્ત (ગોત્ર)=(૧) ગોત્ર, વંશ; (૨) ગોત્ર-કર્યું. નટ્રનામનુત્તો=નાશ પામ્યાં છે નામ અને ગોત્ર જેનાં એવો.
નય (નાત)=જગત્, વિશ્વ, દુનિયા. ગુરુ (YT)=ગુરૂ, આચાર્ય. નવગુહ!=હે વિશ્વના ગુરૂ ! પાચક (પ્રદ )=પ્રકટ, પ્રસિદ્ધ. નચપાયદો=જગત-પ્રસિદ્ધ. ઢોત્તિ (મવૃત્તિ )=તું થાય છે. પાર્થ
વિ—‹ (ક્રોધ, માન, માયા અને લાભ એ) ચાર કષાયાના જેણે ક્ષય કર્યો છે એવા તું અમારા કષાયેના નાશ કેવી રીતે કરે છે [ અથવા કષાયને ક્ષય કેમ કરતા નથી ] ? જેનાં નામ અને ગાત્રના વિનાશ થયા છે એવા તું હે જગદ્ગુરૂ! જગત્—પ્રસિદ્ કેમ થઇ શકે?” પરિ—કષાય-ચતુષ્ટયના વિનાશક એવા તું નાકષાયના ક્ષય કરે છે અથવા અમારા કષાયના ક્ષય કરે છે, જેણે નામ-કર્મ અને ગાત્ર–કર્મના નાશ કર્યો છે તે જગ-ગુરૂ અને જગત્—પ્રસિદ્ધ થાય છે.'—ર્
સ્પષ્ટીકરણ
શબ્દ-વિરોધને બદલે અર્થ-વિરોધથી વિભૂષિત આ પદ્યમાં ઉપર સૂચવ્યા મુજબ ક્રોધ રહિત પ્રભુ નોકષાયનો કે અન્યની ક્રોધાદિક વૃત્તિનો ક્ષય કરી શકે એ આશ્ચર્યજનક ઘટના
૧. પ્રથમાનાં વા ।