________________
૧૯૪ अवचूरिचतुष्टयसमेता
[श्रीधनपालडम्बना विविधा-गतिचतुष्कजाः प्राप्ताः, अनुवेलं-प्रतिक्षणं आपन्मुखपतितैः त्वयि मुक्ते सति । क इव ? पोत इव । यथा केचन आत्मवैरिणोऽम्बुमध्ये पोतं त्यजन्ति, त्यक्ते च तैरापगामुखपतितैविविधा विडम्बना-मजनोन्मजनकरमकरादिदंष्ट्रादारणादिकाः प्राप्यन्ते, तथा ते वैरपि ॥४२॥
पू० अ०-आपदो-जल-ज्वलनाद्यास्तन्मुखपतिते वैभवार्णवे त्वयि मुक्ते सति प्रतिक्षणं अनेका विडम्बनाः प्राप्ताः, यथा पोते मुक्ते आपगामुखपतितैर्मज्जनोन्मज्जनादिविडम्बनाः प्राप्यन्ते ॥ ४२ ॥
ध० अ०-अथ कवि तेह जिवि विडंबना चातुर्गतिक संसारि जिम अनुभवी तिम चिहु गाथाए बोलई । हे नाथ ! मयाऽप्रतिष्ठाने-सप्तमनरकपृथिव्यां मध्यवर्तिनि नरकवासे षट्पष्टिसागरोपमाणि निरन्तरं उषितम् । हे नाथ ! मई अपइट्ठाणइं-सातमी नरक पृथ्वी माहिं वर्तइ नरकावासइ छासहि सागरोपम प्रमाण काल निरन्तर वसिउं । किंवि० मया ? अप्रार्थितागतमत्स्यभवस्तत्रान्तर्मुहूर्त किश्चिन्यून घटिकाद्वयं उषितेन । अप्रार्थिई आवु मच्छ्यभव तिहां अन्तर्मुहूर्त-कांइ थोडइं स्यू जणूं वि घडी प्रमाण वस्युं छइ ॥ ४३ ॥
ने० अ०-साम्प्रतं विडम्बना चतुर्गतिसंसारे यथाऽनुभूता तथा गाथाचतुष्केण दर्शयन्नाहवुच्छं। हे देव ! परेषां का कथा ? 'मच्छभवंतो वसिएण' इति पाठान्तरं वाच्यम् उषितं-निवास: कृतः । क ? अप्रतिष्ठाने-सप्तमनरकपृथिव्यां मध्यवर्तिनरकावासे । मयेति गम्यते । कीदृशेन ? अप्रार्थितश्चासौ आगतः मत्स्यभवश्च तस्य भवान्तमुहूर्तोपितस्तेन । कियन्तं कालम् ? षट्पष्टिं सागरोपमाणि । कथमुषितम् ? निरन्तरं-व्यवधानरहितं यथा भवति तथा । यच्च व्यवधानं तचोक्तक्रमेणान्तमुहूर्तमान(नो?) मत्स्यभवः ॥४३॥
चि० अ०-सारप्रतं यथाऽनुभवं विडम्बनां गाथाचतुष्केणाह-वुच्छं । हे जिन ! परेषां का कथा? । मयैव षट्पष्टिम् अतराणि-सागरोपमाणि यावत् अप्रतिष्ठाने-सप्तमनरकपृथिव्या मध्यवर्तिनरकावासे उषितम् । कीदृशेन ? अप्रार्थितागतः-अचिन्तितोपनतो यो मत्स्यभवस्तस्मिन् मुहूर्तकालमुषितेन । निरन्तरमिति व्यवधानस्याल्पत्वात् ॥ ४३ ॥
पू० अ०-हे देव ! परेषां का कथा ? मयैव सप्तमनरकमध्यवर्तिनरके प्राप्ते अप्रतिष्ठानाभिधे षट्षष्टिं ६६ सागरोपमाणि उषितम् । मया किंविधेन ? अचिन्तितागते मत्स्यभवेऽन्तर्मुहूर्त्तमात्रकालमुषितेन यद्वाऽप्रार्थितोपनते मत्स्यभवेऽतमुहूर्त्तमुषितेन । सागरोपमापेक्षया मुहूर्त्तस्यात्यन्तस्तोकत्वेन सतोऽप्यविवक्षितत्वान्निरन्तरमित्युक्तम् । अत्र च मत्स्यशब्दः सामान्यमत्स्यवाच्यपि तण्डुलमत्स्यवाची ॥ ४३ ।।
ध० अ०-हे नाथ! ज्ञानावरणसमुच्छादितेनापि मया तिर्यक्त्वेऽपि शीतोष्णवर्षधारानिपातदुःखं सुतीक्ष्णमनुभूतम् । हे नाथ ! ज्ञानावरणीय कर्मि आच्छादिई मई तिर्यचइ माहि शीत काल तणुं वर्षा कालनी धारा तण निपात-पडिवा तणउं दुःख सुष्टु-अतिहिं अनुभविउं । एतलइ स्युं भाव? जे पट-लूगडइ ढांकिउ हुइ ते शीत तणूं दुःख ऊपनूं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org