________________
बेरविता] ऋषभपञ्चाशिका.
१७७ ने० अ०-ज्ञानकल्याणकमधिकृत्याह-उप्पन्न । हे नाथ ! त्वयि उत्पन्नोज्वलकेवलज्ञाने ति भुवनान्तर्वर्तिभव्यजातस्य मोहः-अज्ञानं विगलितो-विनष्टः । यथा सकलोद्गतसूर्ये वासरे ति गगनस्य तमौथो विलीयते । इहोत्पादोद्गमयोर्ज्ञानभानुमतोर्जिनेशवासरयोर्भुवनगगनगोर्मोहतमसोः परस्परमुपमानोपमेयता ॥१६॥
चि० अ०-अथ भगवतो ज्ञानकल्याणकमाश्रित्य स्तुतिमाह-उप्पन्न । उत्पन्नविमलशाने वयि भुवनान्तर्मोहो विगलितः । इह चासङ्गतिरलङ्कारः, अन्यत्र कारणं अन्यत्र कार्योत्पत्तिः ।
स्य ज्ञानमुन्मीलति, तस्यैव मोहो-मूर्छा विगलति; अत्र तु ज्ञानं भगवत उन्मीलितं, मोहस्तु निस्य विगलितः । सकलोद्तसूर्ये वासरे सति यथा गगनस्य तमोगणः ॥ १६ ॥
पू० अ०-ज्ञानकल्याणकमाश्रित्याह । त्वयि उत्पन्नज्ञाने भुवनस्य मोहो विगलितः । इह चासङ्गतिरलङ्कारः, न्यत्र कारणमन्यत्र कार्योत्पत्तिः । यस्य किल ज्ञानमुन्मीलति तस्यैव मोहो-मूर्छा विगलति, अत्र तु ज्ञानं गवत उन्मीलितं, मोहस्तु जगतो विगलितः । उपमामाह-सकलोद्गतसूर्ये वासरे सति यथा गगनस्य तमोगणो वेलीयते । इहोत्पादोद्गमयोनिभानुमतोर्जिनेश्वरवासरयो वनगगनयोर्मोहतमसोः परस्परमुपमानोपमेयता॥१६॥
ध० अ०-अथ कविजिननइं केवलज्ञान ऊपना पूठिं स्यूं हवू ते बोलइ छइ-हे नाथ ! मरतेन राज्ञा त्वमपि पूजावसरे-पूजाप्रस्तावे प्राप्ते सति चक्ररत्नस्य सदृशो दृष्टः । हे वामी ! भरतेश्वर राय तूणीहइ पूजानइ अवसरि पामिइं हूंतई चक्र-प्रहरणविशेष रहई परीषउ दीठउ । विषयाग्रहग्रस्त मनुष्य रहइं इहां किस्यूं कार्य आश्चर्य एह कारण कहिउं । विसमा हु विसयतिण्हा गुरुयाण वि कुणइ मइमोहं' हु-स्फुट-निश्चितं विषमा विषयकृष्णा वर्तते । हु-स्फुट-निश्चई विषमा विषयनी तृष्णा वर्तइ । गुरुकाणामपि-महतामपि पतिमोहं-बुद्धेरन्यथात्वं करोति । गुरुक-मोटा मनुष्यनइ मतिमोह-बुद्धिनूं अन्यथापण करई ॥१७॥
ने० अ०-पूजाऽवसरे प्राप्ते सदृशं-तुल्यं दृष्टः-परिकल्पितस्त्वमपि, आस्तां तावत् अन्यः, वक्रय-प्रहरण विशेषस्य नृपभरतेन । दुर्जयैव विषयतृष्णा । हिरवधारणे । यतो महतामपि वेपर्ययेणान्यथाभावं विधत्ते ॥ १७॥
चि० अ०-अथ पूजादिस्वरूपमाह-पूआवसरे० । ततः किमित्याह-पूजाऽवसरे-केवलमहेमप्रस्तावे चक्रस्य-प्रहरणविशेषस्य सदृशस्त्वं भरतेन नृपतिना दृष्टः-परिकल्पितः, यद्वा 'हु' फुट-निश्चितं विषयाणां-शब्दरूपादीनां तृष्णा-वाञ्छा विषमा-दुर्जयैव । कुतः ? गुरुकाणामपि रोति मतिमोहं-बुद्धेरन्यथात्वम् ॥ १७ ॥
पू० अ०-पूजा-केवलिमहिमापक्षे अष्टाह्निकामहोत्सवस्तयोरवसरे चक्रेण सदृशो भरतेन चेतसि चि. न्तत इत्यर्थः । दिट्ठो चक्कस्स तं सीति त्वमपि तथा तथा परिचितप्रभावातिशयोऽपीत्यर्थः । दुर्जयैव विषयतृष्णा । तुरवधारणे । यतो महतामपि बुद्धिविपर्ययेणान्यथाभावं विधत्ते ॥ १७ ॥
ઋષભ૦ ૨૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org