________________
૧૫૭
विरचिता ]
गताः समेताः । तत्र दशसागरोपमकोटाको टिप्रमितस्यारोहत्प्रकर्षस्य कालविशेषस्य उत्सपिंणीति नाम, तस्यैव तावत्प्रमाणस्य पतत्प्रकर्षस्यावसर्पिणीति । कथम्? बहुसो - अनन्ताः । अयमभिसन्धिः-किलानन्ताभिरुत्सर्पिण्यवसर्पिणीभिरेकः पुद्गलपरावर्तो भवति । तादृशाश्च पुद्गलपरावर्ता भैरवभवावर्तगर्तनिपतितैर्जन्तुजा तैरतीताद्धायां अनन्ताः समतिवाहिताः । अनागताद्धायां तु तथाविधसामग्री विकल्पा ( वैकल्या ? ) दप्राप्तधर्माणः पुनरनन्तगुणानतिवाहयिष्यन्ति । तथाचोक्तं परमर्षिभिः
ऋषभपञ्चाशिका.
"उस्सप्पिणी अनंता पुग्गलपरिअट्टओ मुणेयबो । asiaisaiअद्धा अणागेयद्धा अनंतगुणा ॥ १ ॥”
एवंविधानामनन्तपुद्गलपरावर्तानामरघट्टपरिवर्तनैः, भवस्य वनेन, उत्सर्पिण्यवसर्पिणीनां घटीभिः परस्परमुपमानोपमेयता ॥ इति सप्तचत्वारिंशत्तमगाथार्थः ॥ ४७ ॥
हे० वि० - इदानीं यावन्तं कालं नरकादिषु भ्रान्तस्तावन्तं दर्शयन्नाह - (सिंचंतेण त्ति) । सिञ्चता - अभिषेकं कुर्वता, मयेति गम्यते । भववनं - संसारकाननं; एकत्र मुख्यजलेन, अन्यत्र मिथ्यात्वा-ऽविरति कषाय- प्रमाद- दुष्टयोग लक्षणेन । पलट्टा इति परावर्ताः । ( 'पलिआ ' ) प्रेरिताः - भ्रमिताः । क इवेत्याह- अरघट्टा इव । कथम्भूताः ? 'घटी संस्थानावसर्पिण्युत्सर्पिणीपरिगताः' घटीसंस्थाना या अवसर्पिण्युत्सर्पिण्यस्ताभिः परिगताः - युक्ताः । कथं प्रेरिताः ? बहुशः - अनेकधा । इति गाथार्थः ॥ ४७ ॥
શબ્દાર્થ
सिंचंतेण (तिचता ) = सिंयता.
भव (भव ) = संसार.
वण (वन) = वन, मंगल.
भववणं = संसार३५ वनने. पल्लट्टा (परिवर्ता: ) = युगल - यशवर्तनो
पल्लिआ ( प्रेरिताः ) = प्रेराया, व्यतीत उराया.
अरहटु ( अरघट्टः ) = मरघट्ट. व (इव )=भ.
( नवतत्त्वप्रकरणे गा० ५४ )
Jain Education International
घडि (घटी ) = टि. संठाण ( संस्थान ) = संस्थान. szaftafor (scaffoft )=€‹HíŸN. अवसपिणि ( अवसर्पिणी ) = अवसर्पिणी. परिगय (परिगत ) = वेष्टित, युक्त. घडिसठाणोस्सप्पिणिअवसप्पिणिपरिगया = घटीસંસ્થાનરૂપ ઉત્સર્પિણી અને અવર્પિણીથી યુક્ત. बहुसो (बहुशः ) = ने वा२.
પદાર્થ
लव- श्रभानो अण
" ( हे नाथ ! ) ( भिथ्यात्व, व्यविरति, उषाय, प्रभाह ने योग से उर्भ-मन्धना यांय હેતુરૂપ જળ વડે) ભવ-વનને સિંચતા એવા મેં અરધકની જેમ ધટી-સંસ્થાનરૂપ ઉત્સર્પિણી અને અવર્સાÑણીથી યુક્ત અનેક પુદ્ગલ-પરાવર્તો વ્યતીત કર્યાં.”—૪૭
१ छाया
उत्सर्पिण्योऽनन्ताः पुद्गलपरिवर्तको ज्ञातव्यः ।
तेऽनन्ता अतीताऽद्धा अनागताऽद्धा अनन्तगुणा ॥ २ 'गया तं' इति ख. पाठः ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org