Rushabh Panchashika

SR No.: 004848
Original Sutra Author: Dhanpal Mahakavi
Author: Hiralal R Kapadia
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Publication Year: 1933
Total Pages: 314
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Religion
File Size: 19 MB

Page 113

ગષભ પંચાશિકા,
[श्रीधनपाल
પધાર્થ પ્રભુના નિન્દકોની બાલિશતા–
"हे तीर्थ२! क्यन (१४)मां दुशण (241) मत्सरी (31) ५१ ( सर्वथा) દે–રહિત એવા તારી નિંદા કરવાને પ્રસંગે ભાંગી ગયેલા પ્રસારવાળી વાણી (દવા) વડે (જેમ તેમ બોલવાથી) બાળકના જેવી ચેષ્ટા કરે છે.”—૨૩
अणुरायपल्लविल्ले, रइवल्लिफुरंतहासकुसुमंमि । तवताविओ वि न मणो, सिंगारवणे तुहल्लीणो ॥ २४ ॥ [अनुरागपल्लववति रतिवल्लिस्फुरद्धासकुसुमे ।
तपस्तापितमपि न मनः शृङ्गारवने तव लीनम् ॥] प्र. वृ०-अणुरायत्ति । हे भुवनभूषण! विभो! तव मनः शृङ्गारवने न समाश्रितमिति । कथम्भूते शृङ्गारवने ? 'अणुरायपल्लविल्ले' दर्शनस्य श्रवणस्य चानु-पश्चात् जायत इत्यनुरागः स एव पल्लवौघस्तेन पल्लववति । वनं हि पल्लवपेशलं भवति । शृङ्गारवनं क्षणे क्षणे नवनवां भङ्गीमङ्गीकुर्वाणस्यानुरागस्यैव तैस्तैरुत्कलिकाप्रकारैः पल्लवितं तस्मिन् । पुनः किंविशिष्टे ? 'रइवल्लिफुरंतहासकुसुमंमि' तत्र रतिः-अनुरागस्यैव नैरन्तर्येण प्रवर्धमाना सन्ततिः, सा च यूनोः परस्परावलोकनमात्रात् सम्भोगादिभिः प्ररोहैर्निरन्तरं प्रसरन्ती वल्लिरिव वल्लिः तस्यां ललितं स्मितमेव कुसुमं यत्र तस्मिन् । तव मनः कथम्भूतम् ? तपोभिरनशनादिभिस्तापितमपि-बाद तपितमपि । तथा चोक्तम्
"सन्तापितातिसंसारे यदि बत विश्रामभूमयो रामाः।
ननु कुपितभोगिभोगच्छायाभिः किं कृतं तर्हि ? ॥१॥"-आर्या अतः स्थाने शाश्वतसुखाभिलाषिणो भुवनबान्धवस्य मनः शृङ्गारवने न लीनम् ॥ इति चतुर्विंशतितमगाथार्थः ॥ २४ ॥
હોવાથી તેમની નિન્દા તો તેઓ અલ્પાશે પણ કરી શકતા નથી. આવા જનોના સંબંધમાં શ્રીહેમચન્દ્રસૂરિના નીચે મુજબના ઉદ્દગારો મનન કરવા જેવા છે.
"गुणेष्वसूयां दधतः परेऽमी
मा शिश्रियन् नाम भवन्तमीशम् । तथापि संमील्य विलोचनानि विचारयन्तां नयवर्ती सत्यम् ॥"-पति
-मन्ययोगव्यवाि वात्रिंशित, यो० 3 અર્થાત ખરેખર ગુણોને વિષે અદેખાઈ રાખનારા આ અન્ય (દાર્શનિકોએ) આપને ઈશ્વર તરીકે माश्रय साधो नल, तोप नेत्रने भीयान (यो) नीति-मार्ण सत्य (छे ते) तमधे वियाने .