Shokshaka Prakarana Part 2

SR No.: 004834
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Author: Yashovijay of Jayaghoshsuri
Publisher: Divya Darshan Trust
Publication Year: 2000
Total Pages: 250
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Religion
File Size: 20 MB

Page 23

२१८ नवमं षोडशकम्
888 निरतिचारपूजाप्रतिपादनम् 888 अथाल्यथा पूजाभेदत्रयमाह -> 'कायेत्यादि । कायादियोगसारा त्रिविधा तच्छुद्धयुपात्तवित्तेन । या तदतिचाररहिता सा परमाऽन्ये तु समयविदः ॥९/९॥
कायादयो ये योगाः तत् सारा = तत्प्रधाना त्रिविधा = त्रिप्रकारा काययोगसारा, वाग्योगसारा, मनोयोगसारा च, तेषां 'कायादियोगानां शुद्धिः = कायादिदोषपरिहारपूर्वेकाग्रप्रवृत्तिः तया उपात्तं यद् वित्तं तेन कारणभूतेन या तदतिचारैः = शुद्धयतिचारै रहिता सा परमा = प्रधाजा पूजा अन्ये तु समयविदः = आगमज्ञाः, तदन्तीति शेषः ॥९/||
तिसृणामप्येतासामन्वर्थनामभेदमाह -> 'विघ्नेत्यादि । विघ्नोपशमन्याद्या गीताऽभ्युदयप्रसाधनी चान्या । निर्वाणसाधनीति च फलदा तु यथार्थसंज्ञाभिः ॥९/१०॥ विघ्जानुपशमयतीति विघ्नोपशमनी आद्या = काययोगसारा गीता = कथिता । अभ्युदयं प्रसाधयतीति
- कल्याणकन्दली इत्युक्तम् । पुष्पादिपूजानन्तरमेव स्तोत्रपूजा प्रवर्तते, द्रव्यपूजाया भावपूजोचिताध्यवसायसम्पादकत्वात् । अत एव द्रव्यपूजोत्तरं भावपूजोपन्यासः श्रीवर्धमानसूरिभिः धर्मरत्नकरण्डके -> विधिना शुचिभूतेन काले सत्कुसुमादिभिः । स्तुतिस्तोत्रैश्च गम्भीरैः कर्तव्यं जिनपूजनम् ॥४८॥ -- इत्येवं कृतः ॥९/८॥
मूलग्रन्थे दण्डान्वयस्त्वेवम् -> अन्ये तु समयविदः कायादियोगसारा त्रिविधा । तच्छुद्धयुपात्तवित्तेन या तदतिचाररहिता सा परमा ।।९/९।। इयं कारिका भक्तिद्वात्रिंशिकावृत्त्यादौ द्वा.दा.५/२५] समुद्भता । योगदीपिका स्पष्टेति न प्रतन्यते ॥९/९॥
मूलग्रन्थे दण्डान्वयस्त्वेवम् -> आद्या विघ्नोपशमनी, अन्या च अभ्युदयप्रसाधनी, [अन्त्या] निर्वाणसाधनीति च गीता । यथार्थसंज्ञाभिः फलदा तु ॥९/१०॥ इयञ्च कारिका प्राकृतभाषया परावर्त्य चैत्यवन्दनमहाभाष्ये -> विग्योवसामिगेगे, अब्भुदयपसाहणी भवे बीया । नेव्वाणसाहणी तह फलया उ जहत्थनामेहिं ।।२१३।। <- इत्येवं श्रीशान्तिसूरिभिरुद्भुता, टीकाकृताऽपि भक्तिद्वात्रिंशिकावृत्ती द्वा.द्वा.५/२५] समुद्भूता । मूलकारैरपि सम्बोधप्रकरणे -> विग्धोवसामिगेगा, अब्भुदयपसाहिणी भवे बीया । निब्बुइकरणी तइया फलयाओ जहत्थनामेहिं ॥१९४॥ - इत्युक्तम् ।
હવે બીજી રીતે પૂરના ત્રણ ભેદને = પ્રકારને મૂલકારથી જણાવે છે.
म पूताना अन्य zel 812 EH ગાથાર્થ :- અન્ય આગમવેત્તાઓ એમ કહે છે કે કાયા વગેરે યોગો જેમાં પ્રધાન છે એવી પૂજા ત્રિવિધ છે. કાયા વગેરેની શુદ્ધિથી પ્રાપ્ત થયેલ ધન દ્વારા જે અતિચારરહિત પૂજા થાય તે શ્રેષ્ઠ છે. ૯િ/૯]
टोडार्थ :- पूना त्रास २ छ [१] योगदान, [२] क्यनयोगप्रधान, [3] मनोयोगप्रधान. या, यन भने मनઆ ત્રણ યોગના દોષોને છોડવાપૂર્વક એકાગ્ર પ્રવૃત્તિ કરવા દ્વારા જે ધન પ્રાપ્ત થાય તે ધન દ્વારા ઉપરોક્ત પ્રવૃત્તિ સંબંધી અતિચારોથી = દોષોથી રહિત એવી પૂજા પ્રધાન = મુખ્ય જાગવી - એમ અન્ય મહર્ષિઓ કહે છે, “કહે છે' આટલો અધ્યાહાર
यो. [४/५] વિશેષાર્થ :- મન-વચન-કાયાના જે દોષ છે તેને છોડીને એકાગ્ર પ્રવૃત્તિ કરવી તે કાયાદિ યોગોની શુદ્ધિ કહેવાય છે. તેવી શુદ્ધિથી જે ધન પ્રાપ્ત થાય તે જે પૂજાનું કરણ = અસાધારણ કારણ બને તે પૂબ અતિચારશૂન્ય હોય તો તે મુખ્ય પૂજા કહેવાય. પ્રસ્તુતમાં શુદ્ધિના અતિચાર જાણવા અર્થાત્ યોગદોષપરિહારપૂર્વક થનારી એકાગ્ર પ્રવૃત્તિના અતિચાર જાણવા. પ્રધાનપૂન તે અતિચારોથી રહિત હોય છે. તેથી પૂજમાં કાયા જ્યારે પ્રધાન બને ત્યારે કાયયોગપ્રધાન પૂજા કહેવાય, વચન પ્રધાન હોય તો વચનયોગપ્રધાન પૂજા કહેવાય અને મન પ્રધાન બને તો મનોયોગપ્રધાન પૂજા કહેવાય. ૯િ (૯]
ઉપરોક્ત ત્રણેય પૂજાના અર્થાનુસારી વિશેષ નામોને મૂલકારથી જણાવે છે.
માથાર્થ :- પ્રથમ પૂજા વિનોપશમની, બીજી પૂજા અભ્યદયપ્રસાધની અને ત્રીજી પૂજા નિર્વાણ સાધની કહેવાયેલ છે. | यथार्थायी प्रत्ये: पूण सहाय छे. [४/१०]
ટીકાર્ય :- કાયયોગપ્રધાન પ્રથમ પૂજા વિઘ્નોને ઉપશમાવે છે - શાંત કરે છે. અન્ય = વચનયોગપ્રધાન પૂજા અભ્યદયને १. ह.प्रतौ 'कायानां' इति पाठः । २. मुद्रितप्रती 'करणभूतेन' इति पाठः ।