________________
૨૩
ગયો. પહોંચ્યો દિલ્હી. ત્યાં મોગલ બાદશાહનું રાજ હતું. ક્રોધમાંને ક્રોધમાં નીકળી તો ગયો પણ આવડા મોટા શહેરમાં જવું ક્યાં ? જીવન નિર્વાહ કેમ કરવો ? પણ કહેવાય છે ને કે ‘જેણે દાંત આપ્યા છે તે ચાવણું આપશે જ.” ગમે તેમ કરીને ‘ચણા જોર ગરમ'નો ધંધો શરૂ કર્યો. બોલવામાં ખૂબ મીઠા બોલો હતો. એવા લહેકાથી બોલે કે લોકો બોલીથી આકર્ષાઈને આવવા લાગ્યા. તેથી ધંધો જામી ગયો. રાજ સભાની બરાબર સામે ખૂમચો લઈને ઉભો રહે. રાજ સભામાં ઘણા દરબારીઓ આવે છે. એની મીઠી ભાષાથી આકર્ષાઈને ઘણા દરબારીઓ ચણા... ખરીદે છે. અને પડીકા હાથમાં લઈને રાજ સભામાં દાખલ થાય છે. રાજા વિચારે છે આ બધા હાથમાં શાના પડીકા લઈ-લઈને આવે છે. કોઈ દરબારીને પૂછે છે. તે કહે છે કે રાજન્ ! કોઈ માણસ રાજસભાની બહાર ચણા વેચે છે. તે ખૂબ મીઠા છે ખાવા જેવા છે. રાજાને મન થયું. તેણે પણ મંગાવ્યા. ચણા આપવા માટે આ ભાઈ રોજ રાજદરબારમાં આવે છે. ધીમે-ધીમે પરિચય વધે છે. રાજાના મનમાં તેના પ્રત્યે ખૂબ અહોભાવ પેદા થાય છે. તેની વાચાળતા પર રાજા મુગ્ધ બની ગયો છે. તેને સુખી કરવાનું રાજાને મન થાય છે તેથી રાજા બંગાળના કોઈ અધિકારી પદે તેની નિમણૂંક કરે છે. તેના માટે એક ફરમાન પત્ર તૈયાર કરે છે. તેમાં તેનું નામ લખે છે. પણ કુદરતી રીતે તેનું જે નામ હતું તેના બદલે તે નામની જગ્યાએ ‘જગતશેઠ’ એવું જ નામ લખાઈ જાય છે. બેત્રણ વાર કાગળ લખીને ફાડી નાખ્યો પણ એજ નામ આવીને લખાઈ જાય તેથી રાજાને થયું કે અલ્લાને મંજૂર હશે. માટે તેણે તેને જગતશેઠની પદવી આપી. ગંગાના કિનારા પર મોટી હવેલી બનાવી આપી. આ ભાઈ હવે ત્યાં રહેવા લાગ્યા. રોડપતિમાંથી કરોડપતિ બની ગયા. પણ કર્મસત્તા આગળ કોનું ચાલે. કર્મે ગુલાંટ ખાધી. કોઈ પાપોદય જાગ્યો. એક વખત રાત્રે બધા ઘરમાં સૂતા છે ભર નિદ્રામાં છે ત્યાં અચાનક ગંગામાં ઘોડાપૂર આવ્યું. કિનારે જ બંગલો હતો. બધા બંગલાના ઉપરના મજલે ચડી ગયા. નીચે ભોંયરામાં અઢળક સંપત્તિ ભરેલી હતી. પોતાની નજરે જ પોતાના ધનને તણાતું જૂએ છે પણ શું કરે ? ધનને બચાવે કે તનને બચાવે. બધું જ તણાઈ ગયું. પોતે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org