________________
૨.૨
અપને ખાતર મહેલ બનાયા, આપ હી જાકર જંગલ સોયા, હાડ જલે જૈસે કાષ્ઠ કી મોલી, બાલ જલે જેસૈ ઘાસ કી પોલી.”
પોતાના માટે લાખો રૂપિયા ખર્ચીને ભલે બંગલો બનાવ્યો પણ અંતે ચિર નિંદ્રા ક્યાં લેવાની? જંગલમાં જ ને ! ખૂબ મેવા-મીઠાઈ ખવડાવીને આ તન ગમે તેટલું દુષ્ટ-પુષ્ટ બનાવ્યું તો પણ શું કરવાનું. જે શરીરને કોઈ આંગળી પણ અડાડી શકતું નહોતું તે શરીરને અંગારો ચાંપે ત્યારે તે કાંઈ બોલે ખરું ? લાખોનો લાડીલો હોય પણ એનો દેહ જ્યારે પડે છે ત્યારે તે દેહને ગમે તેમ કાપો કે મારો... એ કાંઈ બોલે ખરો. બીજું ધન એ પણ જોત-જોતામાં માટી થઈ જવાનું. ધનની જળ સમાધિ - બે ભાઈઓનું દૃષ્ટાંત
મારવાડમાં કોઈ એક ગામમાં બે ભાઈઓ રહેતા હતા. મા-બાપ નાની ઉંમરમાં ચાલ્યા ગયા. બન્ને ભાઈઓ એક બીજાના સહારે મોટા થયા. પરિસ્થિતિ ગરીબ હતી. મોટાભાઈ ગમે તેમ કરીને પરણ્યા. એક વખત નાનો ભાઈ બહારથી આવ્યો છે. તેણે ભાભી પાસે પાણી માંગ્યું. ભાભી કોઈ કામમાં હતાં તેથી તેમણે આવતાં વાર લાગી. એટલે નાનો ભાઈ એકદમ ગુસ્સે થઈ ગયો. ક્રોધનો આવેગ ભયંકર છે. આવેગ આવે ત્યારે માણસ પુણ્યના, વિનયના કે મર્યાદાના બધાં બંધનો તોડી નાખે છે. ચરક નામના આરોગ્યશાસ્ત્રના વેત્તાએ ચરકસંહિતામાં લખ્યું છે કે આવેગોને કયારે પણ ન રોકવા. જેવા કે – મળ, મૂત્ર, છીંક, બગાસું.... વગેરે પણ અમૂક આવેગોને તો અવશ્ય રોકવા જ. જેવા કે કામ, ક્રોધ અને લોભ.. આવેગ અને આવેશ એ આપણા ભયંકર શત્રુ છે. એ આવે ત્યારે જો એક-બે ક્ષણ પસાર કરી દેવામાં આવે તો આપણે બચી જઈએ. પેલી કહેવત છે ને કે “અણી ચૂક્યો સો વર્ષ જીવે.” પણ ક્ષણને પસાર કરવી એ ભલભલા સાધુ સંતો માટે પણ કઠીન છે. ગુસ્સામાં બેકાબૂ બનેલા નાના ભાઈએ ભાભીને કહ્યું કે આટલી બધી વાર કેમ લાગી? સામે ભાભી પણ ગુસ્સામાં આવીગયા. તેમણે કહ્યું કે આટલો બધો રૂઆબ કોના પર કરો છો ? બહુ ઉતાવળ હોય તો પાણી આપવાવાળીને લઈ આવોને ! દિયરને ચડી રીસ. ઘરમાંથી નીકળી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org