________________
૧૨૨
બેસી જાય છે. તેમ અહીંયા પણ સમ્યગ્દર્શનથી આત્મા નિર્મળ બને છે. એના ત્રણ પ્રકાર છે.કાંતો કચરો નીચે બેસી જાય. એટલે કે રાગ દ્વેષ ઉપશમી જાય. તેને કહેવાય ઉપશમ સમકિત. બીજું ક્ષાયોપશમિક સકિત છે. રાગદ્વેષરૂપી કચરો નીચે બેસી ગયા પછી તેને હલાવેતો પાણી જેમ ડહોળાઈ જાય તેમ સકિત ડહોળાઈ જાય છે. એટલે કે મિથ્યાત્વનો જરાક સંગ થયો કે માણસનું સકિત ડહોળાઈ જાય. સમકિતને સ્થિર રાખવા સત્સંગ ખૂબ જ જરૂરી છે. મોટાભાગની વ્યક્તિઓને ક્ષયોપશમિક સકિત જ હોય છે. આ સમકિત જીવનમાં અસંખ્યવાર આવે છે. સત્સંગ થાય ત્યાં સુધી સ્થિર રહે. મિથ્યાત્વી થતાં એ વાર ન લાગે. આવે ને ચાલ્યું જાય. ત્રીજું ક્ષાયિક સમકિત છે, જેમાં રાગ-દ્વેષ રૂપી કચરો હોય જ નહીં. આ સકિત જીવનમાં એક જ વાર આવે છે, અને આવ્યા પછી કયારેય ચાલ્યું જતું જ નથી. રાગ દ્વેષનો કચરો જ નહોય પછી ડહોળાય જ કયાંથી ?
સમકિતના આભૂષણો
સમ્યક્ત્વ પણ જો આભૂષણથી યુક્ત હોય તો જ શોભે. તેના પાંચ આભૂષણો મહત્ત્વના છે. - સમકિતના પાંચ આભૂષણો છે. ૧. સ્વૈર્યસ્થિરતા. ૨. પ્રભાવના. ૩. પ્રભુભક્તિ ૪. જિનશાસનમાં કુશળતા. ૫. તીર્થસેવા. ૧. સ્થિરતા- ભગવાનનો ધર્મ સમજ્યા પછી તેમાં સ્થિરતા હોવી જોઈએ. મોટા ભાગના જગતના જીવો અસ્થિર જ હોય છે. જ્યાં કોઈ બીજાનો સંસર્ગ થાય ત્યાં જ દોડી જાય છે. એને એમ થાય કે આ સાચું કે આ સાચું... શાસ્ત્રકારો કહે છે કે એમ ડામાડોળ ન બનો. એક જ ભગવાનના ધર્મ પર શ્રદ્ધા રાખો. આજે તો અનેક સંપ્રદાયો છે અને અનેક ગચ્છો છે અને અનેક માર્ગો છે. કેટલાક લોકો અસ્થિરતાના કારણે સાચો ધર્મ છોડીને જે-તે માર્ગે ચડી જાય છે. સામાન્ય માણસોની વાત જવા દો પણ ખુદ ભગવાનની પુત્રી પ્રિયદર્શના પણ ભગવાનનો પંથ છોડીને થોડા સમય માટે તો પોતાના પતિ જમાલીના પંથમાં ભળી ગઈ હતી. જમાલી કહેતો કે કોઈપણ કાર્ય સંપૂર્ણ થયા પછી સંપૂર્ણ થયું કહેવાય. ભગવાનનો મત હતો કે કાર્યની શરૂઆત થઈ કે કાર્ય કર્યું કહેવાય. આ પ્રિયદર્શનાને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org