________________
૧૨૧
સમ્યક્ત્વ વિના એ નિગોદમાં ફેંકાઈ જાય છે. જ્ઞાન પણ પ્રમાણભૂત કયારે કહેવાય ? સમ્યગ્દર્શન હોય તો જ. સમ્યગ્દર્શન એટલે શુ ? જિનેશ્વરની વાણીમાં, વચનમાં રુચિ એટલે શ્રદ્ધા તેનું નામ સમ્યગ્દર્શન. જ્યાં રુચિ હોય
ત્યાં જ વીર્યોલ્લાસ આવે. ખાવામાં રુચિ હોય તો ખાવામાં દોટ મૂકશે. જ્યાં જેની રુચિ ત્યાં તેની દોટ. સાંભળ્યુ ઘણું પણ જો રુચિ જ નહોય તો. થાળીમાં ઘેબર પીરસાયું પણ ખાવાની રુચિ જ નહોય તો તે આરોગવાની ઈચ્છા થાય ખરી, માટે શાસ્ત્રકારો કહે છે કે શ્રદ્ધા વિના બધું નકામું છે. ભલે એકવાર પણ જિનેશ્વરના તત્ત્વોમાં રુચિ પેદા થઈ ગઈ પછી ભલે ચાલી જાય તો પણ અર્ધપુદ્ગલ પરાવર્ત સંસાર તેનો ઓછો થઈ જાય. રુચિ એટલે બીજ. બીજ હોય તો વૃક્ષ ઉગી નીકળે. કાશીના પંડિતોએ જૈન શાસ્ત્રનો અભ્યાસ પણ કર્યો હોય અને ભણાવતાએ હોય. પણ લખેલું બોલી બતાવે. એમને જરાયે સ્પર્શે નહીં. ભણી-ભણીને પંડિત થવાથી હાથમાં કાંઈ નહીં આવે.
એક પંડિતને ત્યાં હું મળવા ગયો. ૮૫ વર્ષની ઉંમર. જૈન શાસ્ત્રોનો સારો એવો અભ્યાસ. પણ હવે નિવૃત્ત થયેલા. મેં પૂછ્યું કે હવે શું કરો છો? પંડિતજી બોલ્યા કે ટી.વી. જોઉં છું. છાપાં-મેંગેઝિન વાંચું છું. હું તો સાંભળીને આશ્ચર્ય જ પામ્યો. ત્યાં મારી સાથે રહેલા નાના સાધુએ પૂછ્યું કે ભગવાનનું નામ તો લો છો ને ! ના, સાહેબ હું નાસ્તિક છું. શું કહેવું ? આખી જીંદગી શાસ્ત્રો ભણ્યા અને ભણાવ્યા પણ જીવનમાં જરાયે સ્પર્શ જ નહી, પેલી કડછી જેવું થયું. દૂધપાકના કડાયામાં ફરતી કડછીને દૂધપાકનો સ્વાદ આવે ખરો! આવા રિટાયર્ડ માણસ પણ સમ્યગ્ દર્શન વિના સંસારથી ટાયર્ડ થતા નથી ત્યાં સુધી સમ્યગ્દર્શન નહીં આવે ત્યાં સુધી ભવભ્રમણ ચાલુ જ રહેવાનું. ચારિત્ર પણ ગમે તેટલું ઉંચુ હોય પણ સમકિત વગર તેનું સાચું ફળ મળી તું નથી.
| મતિના પ્રકારો
આત્મામાં રાગ-દ્વેષનો કચરો ભરેલો છે તેમાં જિનેશ્વર ભગવાનની શી રૂપી કતકચૂર્ણનો ભુક્કો નાખવામાં આવ તો કચરો બધો નીચે બેસી ”, જેમ ડહોળાયેલા પાણીમાં કતકચૂર્ણનો ભૂકો નાખતાં કચરો બધો નીચે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org