________________
લધુવૃત્તિ-અષ્ટમ અધ્યાય-ચતુર્થાં પાદ
તક મુળ-સર, સુગ્ધ મતિ, તુવ્ર અનુત્તર ાંત । जइ उत्पत्ति अन्न जग महि-मंडलि सिक्खति ॥ तव गुणसंपदाम् तव मतिम् तव अनुत्तरां क्षान्तिम् । जगति उत्पत्तिम् अन्ये जनाः महिमण्डले शिक्षन्ते ॥
જગતમાં બધું પેદા થયેલ છે ત્યારથી માંડીને એટલે જગતની ઉત્પત્તિથી માંડીને મહીમ ડળમાં બીજા માસે। તારી પાસે આવીને તારી ગુણુ સંપદાને, તારી મતિને-બુદ્ધિને અને તારી ઉત્તમે!ત્તમ ક્ષમાને શીખે છે,
[ ૪૩
આ પદ્યનાં મૂળમાં પાઠ ત્તિ પાયેલ છે, તે બાબત ‘ઉત્પત્તિને આશ્રીને’ ઉત્પતિથી માંડીને’ એમ સમજીને અહી આ પના અ કરેલ છે.
પણ આ પદ્યના મૂળમાં આવેલ ઉત્પત્તિ' પદને બદલે પિત્ત ઉપેત્ય એવા પાઠ હોય તેા કે ૩૫ન્ન એવા પાઠ હાય તેાઘ્ધિત્ત-પત્ય-આવીને એ અર્થ બરાબર સરંગત થઈ શકે અથવા ૩૫૬-ચ પેદા થઈને એ અથ પણુ બરાબર ઘટી શકે છે. પ્રસ્તુત વૃત્તિના જે અર્થ બતાવેલ છે. તે ઉપર જણાવેલ બન્ને અર્થીની અપેક્ષાએ બરાબર ચાગ્ય જણાય એવા છે કે કેમ ? એ વિચારણીય છે.
લ-ગામાં તુમ્હરેં ૫૮ાિછા
युष्मत्
પંચમી બહુવચનના ર્ અને ષષ્ઠી બહુવચનના બ્રામ્પ્રત્યય લાગતાં શબ્દને બદલે અપભ્રંશ ભાષામાં તુĒદું રૂપ વપરાય છે અને એ બન્ને પ્રત્યયે આ દરેક રૂપમાં સમાઈ જાય છે.
યુમતનમ્ય-તુહહૈં -તમારાથી-તમારી પાસેથી યુધ્મતૂ
યુમ+ઞામ્-સુદૂરૢ -તમારું યુષ્માણ્
તુમ્તહા13 આવો તમારી પાસેથી થતા આણ્યે. યુધ્મઢ મનન આત; તુમ્હર્ફે ૩' ધનં તમારું ધન. યુઘ્નીચું ધનમ્ ।
तुम्हासु सुपा ||८|४|३७४ ||
સપ્તમી બહુવચનને સુવ્ પ્રત્યય લાગતાં યુમ્મત શબ્દને બદલે અપભ્રંશ ભાષામાં તુમ્હામુ રૂપ થાય છે અને મુરૂ પ્રત્યય એમાં સમાઈ જાય છે.
યુમ+મુવ્-મુદ્દામુ-તમારામાં યુજ્ઞાસુ
તુમ્હામુ મિત્ર તમારામાં રહેલુ. યુન્નામુ સ્થિતમ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
