Siddhahemshabdanushasana Part 3

SR No.: 004814
Original Sutra Author: N/A
Author: Bechardas Doshi
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1978
Total Pages: 534
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Grammar
File Size: 17 MB

Page 443

૪૨૨ ]
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
સિ–વા+રિ–વાદેવા–બાલાથી. તુ–મદે તુ–-વંવિઘે ! તુ છે–––ોમાવ િતુચ્છ–રા તુછયર–દાસ ! fમન્વયનું પ્રતિબદ્દે તુચ્છ––વમા–નિવાસદે | ૨૯ अन्नु जु तुच्छउँ तहे धणहे तं अक्खणह न जाइ । कटरि थणतरु मुद्धाहे जे मणु विच्चि न माइ ॥ 30 तुच्छमध्यायाः तुच्छ जल्पनशीलायाः । तुच्छअच्छरोमावल्या: तुच्छराग ! तुच्छतरहासायाः । प्रियवचनम् अथवा प्रियवदनम् अलभमानायाः तुच्छकायमन्मथनिवासायाः ॥ अन्यत् यत् तुच्छक तस्या धन्यायाः तत् आख्यातुन याति । कटरे स्तनान्तरम् मुग्धिकाया: येन मन: वमनि अथवा मध्ये न माति ।।
કોઈ સખી નાયકને કહે છે કે હે તુકરાગ:- રાગવાળા ! તેં રાગ છે કર્યો તેથી તારી પ્રિય સ્ત્રીને આમંત્રણ ન આપ્યું, એને લીધે એ સ્ત્રીનો મધ્યભાગ કેડનો પ્રદેશ–ખૂબ પાતળો બને છે, તેણે હવે ઘણું ઓછું બોલે છે–ખેદને લીધે તેને વધારે બોલવું ગમતું નથી. અચ્છી રોમરાજી તુચ્છ થઈ ગઈ છે–પહેલાં
જે રોમાંચ થતો હતો તે હવે ઓસરી ગયો છે. હાસ્ય પણ વધારે છું થઈ ગયું છે. પિરવચનુ એટલે પ્રિયના વદન–મુખ-ને અથવા પ્રિયના વચનને તેણી પામતી નથી. તેણીના તુ છ–પાતળા-શરીરમાં કામદેવને નિવાસ તો છે જ. આમ તેનાં બધાં અંગે તુચ્છ-પાતળાં-દુર્બળ થઈ ગયાં છે અને વળી, બીજુ જે તેણીનું તુ–પાતળું થઈ ગયું છે તે કહ્યું જાય તેમ નથી–તે કહી શકાય એમ નથી. આશ્ચર્ય એ છે કે તે મુગ્ધ સ્ત્રીનાં બે સ્તનો વચ્ચે ખાલી ભાગ એવો તુરછ– સાંકડ-થઈ ગયેલ છે કે જેથી એ સાંકડા ભાગની વચ્ચે તેણીનું હૃદય-મન-માઈ શકતું નથી. ઉપર જણાવેલ સ્ત્રીનું સ્તનાંતર–બે સ્તનો વચ્ચેનું અંતરું-ઘણું જ સાંકડું હોવાને લીધે તેણીનું મન-હૃદય-તેમાં સમાઈ શકતું નથી અર્થાત તેણીનું હૃદય તેના બે સ્તનો વચ્ચેના માર્ગમાં વિશેષ ઉછાળા મારે છે-એટલે હૃદયના ધબકારા વધી ગયા છે અર્થાત હૃદય બહાર નિકળવા મથતું ન હોય?
આ દેહામાં કાર અવ્યય છે અને તે “આશ્ચર્ય અર્થનું સૂચક છે. फोडे ति जे हिय अपण ताहं पराई कवण घण ? ।
વેગડું હોમ ! વાદ્દે કાયા વિરમ થા || ૩૧ स्फोटयन्ति ये हृदयम् आत्मीय तेषां परकीया का घृणा-दया । ગલત ઢો: ! યાત્મના વાયા: ગાતા વિષ: તા: |