________________
૧૮]
સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાસન
વા-નિમયસર+ા-નિમય-સા–અહીં શાને લેપ થયું છે. નિજક શરાને પોતાની
બાણોને નિશાન एइ ति घोडा एह थलि एइ ति निसिआ खग्ग । પશુ મુળ સિમ કાળી નો ન વિ વાક્ વા ર૨ જુઓ, ૮૪૩૩૦ છે
આ પદ્ય ૩૩૦માં સૂત્રમાં પણ દીર્ઘને દૂર્વ કરવાના અને સ્વને દીર્ધ કરવાના ઉદાહરણ માટે આવેલ છે. પણ પ્રેસની સરતચૂકને લીધે તે પદ્ય ત્યાં રહી ગયેલ છે, તે જ પદ્યને લેપને લગતાં ઉદાહરણ સમજવા સારુ અહીં આપેલ છે.
एते ते घोटकाः एषा स्थली एते ते निशिताः खगाः । अत्र मनुष्यता ज्ञायते य: न अपि-नैव-वालयति वल्गाम् ॥ जिव जिव वकिम लोअणहं निरु सामलि सिक्खेइ । तिव तिव वम्महु निययसरु खर-पत्थरि तिक्खेइ ।। २३ यथा यथा वक्रिमाणं लोचनानां निश्चितं श्यामली शिक्षते । તથા તથા મમ: નિઝારાનું વરyતરે તફાયતિ છે
જેમ જેમ શ્યામા–જુવાનડી–સ્ત્રી આંખની વાંકાઈને–આંખના કટાક્ષનેઆંખના સકારા કરવાની કળાને ખરેખર શીખે છે એટલે બીજાઓની સામે આંખના ચાળા કરવાનું શીખે છે તેમ તેમ કામદેવ, પિતાનાં બાણની અણીને તેજ કરવા ખરબચડો પથ્થર ઉપર બાણોને ઘસીને તીખાં કરે છે–તીક્ષણ અણીવાળાં બનાવે છે. એટલે કામદેવ, માનવ ઉપર આક્રમણ કરવાની તૈયારી કરે છે,
षष्ठ्याः ॥८॥४॥३४५॥ અપભ્રંશ ભાષામાં વઠી વિભક્તિનો પ્રાયઃ લેપ થાય છે. 13+ગા[–ાય હાથીઓના. અહીં મામુનો લેપ થયેલ છે. એથી પદ્યમાં રાજુi
પ્રયોગ ન થ પણ જાય એ જ પ્રયોગ થયો. संगर-सएहिं जु वण्णीअइ देक्खु अम्हारा कंतु । अइमत्तहं चत्तं कुसहं गय कुंभई दारंतु ।। २३ संगरशतैः यः वर्ण्यते पश्य अस्मदीयं कान्तम् । अतिमत्तानां त्यक्ताङकुशानां गजानां कुम्भान् दारयन्तम् ॥
સેંકડે સંગ્રામમાં જવાને લીધે જે વખણાતો આવેલ છે તેવા અમારા કંથને, અંકુશને નહીં ગણકારતા એવા ભદેન્મત્ત હાથીઓના ભસ્થળને ચીરી નાખતો-ફાડી નાખતો–દેખ–જે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
