________________
લઘુવૃત્તિ-અષ્ટમ અધ્યાય-ચતુર્થ પાદ
Tહ૩
૩ø–૩–કુળ-લુન્ ન––જળ-ગમ્
કિં–સરિઝું–જળ–સરતું રહે તે ક્ષત્રિમ્ વનઝામ-મા-કમળ !
श-पोः सः ॥८४॥३०९॥ ને સ્થાને અને સ્થાને પૈશાચી ભાષામાં તે બેલાય છે. –મતિ-સો–શેભે છે-શોમાતે | સોમનં–સોદળ-શનિ-સુંદર–ોમનE !. સસી-સર્વ-ચંદ્ર-શરી ! સો-સો-શકઇદ્ર-રાજા અથવા વોરા, શક્ય અથવા શક્ત-સમર્થશા . સંવ-સંતો-શખ–શાલઃ | -વિસનો-વિસનો-વિષમ-વિષમ: |
વિનાનો-વિશાળ-હાથીને દાંત, શીંગડું–વિજ્ઞાન: | પ્ર–પ્રાકૃત ભાષામાં શ ને બદલે અને ૩ને બદલે જ બલવાનું વિધાન કરેલું જ
છે. તેથી એ વિધાન પ્રમાણે પિશાચી ભાષામાં પણ રા ને અને વન સ થઈ જ
જવાના છે તે પછી આ વિધાન શા માટે કર્યું? ઉ–આ પ્રશ્નનું સમાધાન એ છે કે, પ્રાકૃતમાં ને અને ઉને બદલે સનું વિધાન
તો કરેલું છે પણ અપવાદરૂપે અમુક શબ્દોમાં અને દ (ાર ૬૨) કરેલ છે અને અમુક વિધાનમાં ને અને ષનો (૮૧૨૬૫, ૮૧ર૬૬) છે કરેલા છે. એ આપવાદિક વિધાન પૈશાચીમાં ન જ લાગે અને તમામ શબ્દોના રાને અને વને સ જ થઈ જાય એવું નિરપવાદ વિધાન સૂચવવા માટે
આ નિયમ ખાસ કરેલ છે અર્થાત્ ૮૧ર૬૨, ૮૧ર ૬૫ તથા ૮નાર૬૬ સૂત્રમાં બતાવેલાં વિધાનો પૈશાચીમાં લાગે જ નહીં એ એક વાત. બીજી વાત પણ એ છે કે ૮૪૩૨૪ મા નિયમમાં એમ જણાવેલ છે કે “–––––7––––વાં ઘા સ્કુ” (૮૧૧૭૭) એ સૂત્રથી માંડીને “ઘા-શીવ-સુધા–સત્તાવું મારે છે.” (નાર ૬) સૂત્ર સુધીમાં પ્રાકૃત ભાષામાં જે જે વિધાને બતાવેલાં છે તેમાંનું એક પણ વિધાન પિશાચી ભાષામાં ન લાગે એમ કહેવાથી “ –ષો સઃ” (ાવાર ૬૦)માં સૂત્રમાં બતાવેલું સનું વિધાન પણ પૈશાચીમાં નહીં લાગે તેથી પૈશાચી ભાષામાં શ ને અને વને બદલે ૩ જ વાપરવો એવા વિધાનની જરૂર છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
