________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
- વય ૮ર૬૦ fજ અને ર વગેરે ધાતુઓના ભાવે તથા કર્મણિ પ્રયોગોમાં જે જુદાં જુદાં રૂપ થાય છે તે માટે અમે આગળ કહેવાના છીએ પણ જે ધાતુઓ વિશે ભાવે તથા કર્મણિ પ્રયોગ અંગે કાંઈ સૂચન કર્યું નથી તે ધાતુને લાગેલા ભાવસૂચક અને કર્મ સૂચક કચ પ્રત્યયને બદલે ફંગ અને ડગ એમ બે પ્રત્યયો વાપરવા.
+ક્યરૂ-++= —હસાય છે,, સુફઝ =સિ – , , , +રા+તો ++ન્તોત્રીમતી–હસતો-દૃશ્યમાન: દરત+નતો-++=સિગતો- ,, ,
+++ાળો-- માળ = ગમાળો-હસા--માન:
, મૂન sa+માળા=સિગાળો- , , વારૂ=વર્કમ+{=વર્તમ-ભણાય છે-તે
- દૂ+ફન્નફ્ફ= =– » , , દો+ચડ્ડ-હોમરૂ=ઢોસ–થવાય છે–મૂયતે.
આ હો+રંગરૂ===– , ,
બહુલ અધિકારને લીધે કેટલાક પ્રયોગમાં વચ્ચે પણ વિક૯પે વપરાય છે.
મા નન્ન-(નમૂનમ-મરૂઝ) નવ+જ્ઞ===–નમાય છે–નથી-નન્ય મા નવિજ્ઞ–(નમૂ++રૂન)ન+ગ+ગનવિકને ઝનૂનમાય છે-સ્થત તેગ ડન (મે++રૂઝ) અ જ્ઞ= =–મેળવાય છે-નથી-ત્રખ્યતે તેજ હિન્નેa (મરૂડન) +જ્ઞ=×ગ્ન–મેળવાય છે
लभ्यते તેન ઓઝા (ટૂ+ગ+-અછન્ન--
અજ્ઞ બચતે ય નથી તે ડિઝ (ગર્-+-+9) અર્જુ+17+%=ઝિન્ન–
બેસાય છે–આશ્ચર્સ - અહીં જે નવેઝ, જ્ઞ અને જેના પ્રયોગ બતાવ્યા છે તેમાં ક્રિયાપદને લાગેલ કન્ન પ્રત્યય જ છે અને તે ધાતુને લાગેલ પુરુષબેધક પ્રત્યયને સ્થાને સીધે જ ભાવકમમાં વપરાયેલ છે. આ ત્રણે રૂપોમાં ચ નથી લાગે, પણ બીજાં ત્રણ રૂપમાં જય લાગેલ છે તે હકીક્ત ઉદાહરણેમાંથી જ સ્પષ્ટ જણાય તેમ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
