________________
લધુવૃત્તિ-અષ્ટમ અધ્યાય-દ્વિતીય પાદ
[ ૧૬૩
યદુવંશત:-સે વાર સદુ–દુન્નકૃa:-હજારવાર આર્ષ પ્રાકૃતમાં ‘તિવૃત્તો ગાયાવિયાળ' વગેરે વાક્યોમાં દુત્ત ને બદલે gો પ્રત્યય વપરાયેલ છે.
આ વૃત્તો પ્રત્યય વત્ પ્રત્યયનું પ્રાકૃત ઉચ્ચારણ માત્ર છે.
વિયામિમુવમ–પ્રિયની કે પ્રિયાની સામે–પિચદુd આ શબ્દ, પ્રાકૃતમાં વપરાય છે. તેને જે દુત્ત અંશ છે તે દુત્ત અંશ યfમમુર્ણ શબ્દના પર્યાયરૂપ છે.
મિમુવ' અર્થવાળા એ ટુ પદ અને આ દુત્ત પ્રત્યય વચ્ચે કેઈ સંબંધ નથી, માત્ર તે બે વચ્ચે અક્ષરની સમાનતા છે. અર્થાત વિદુર નો દુત્ત અંશ પ્રત્યયરૂપ નથી,
ચાર–ર–ગાઈ–વન્ત–મા–ર–ર–મજા: મતોઃ
' ૮ારા / આ. હેમચંદ્ર છરા ઇત્યાદિ સૂત્રો દ્વારા સંસ્કૃતમાં “વાળા અર્થમાં વિહિત કરેલા મસ્તુ પ્રત્યયને બદલે પ્રાકૃતમાં આવું, ફરસ, ૩૦, સાસ, વંત, મંત, રૂત્ત, ફુર અને મળ એવા નવ પ્રત્યે વપરાય છે.
સાસુ–દુ+મારું=નૈદા-દવાનનેહાળ
રયા+માડું ચા–રચાવાયા ફંડ્યૂ+ગાહુ=ા–ર્ચાવાન-ઈર્ષ્યાળુ ઋગ્રાહુ+T=ઢ ગાજુ– જ્ઞાત–લાજવાળી–લા જાળ
શરમાળ –સોહા-સ્ત્ર=સોહિન્ઝો–શમાત્રાનશોભાવાળો છાયા+=ારૂઢા-છાયાવા-છાયાવાળો-કાંતિવાળા
ગામસ્ત્ર=ગામિત્કં–ચામવા પહોરવાળો–પહેરેદાર વસ્ત્ર – વિશાર+ાસ્ત્ર વિકાસુ-વિવારવાન-વિચારવાળો કે વિવારવા––
વિકારવાળો માં+=કંકુન્ઝો–માંસવાનું-માંસલ-માંસવાળો–પુષ્ટ q+==gો -ર્ષવા––દર્પવાળો, ગર્વિષ્ઠ–મગરૂર અથવા
પુ–ડફેળ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
