________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
વત્ તિ રોતિ-ટ્ તિ તિ-પત્ એમ કરે છે. અહીં કૃતિ શબ્દના સબંધ છે. માટે આ નિયમ ન લાગે.
४२०
તૌ અતઃ જીદ્દ રાગરાદ્દા
અવ્યક્ત અનુકરણના સૂચક અનેક સ્વરવાળા અને અત્ છેડાવાળા શબ્દ પછી કૃતિ શબ્દ આવેલા હોય તે અત્ આખાના લેપ થઈ જાય છે. વન્ કૃતિ=પ+રૂતિ=રુચિતિ-પત્' એ પ્રકારે અવાજ.
ન દત્તે પારાગ્ગા
અવ્યક્ત અનુકરણના સૂચક અનેક સ્વરવાળા અને વ્રત છેડાવાળા શબ્દોને દ્વિર્ભાવ થયા પછી જો કૃતિ શબ્દ લાગ્યા હાય તે। તે શબ્દોના ‘'નેા લેપ ન થાય. વટત પત્ તિ=વટ~ાહિતિ-પટપટ એ પ્રમાણે અવાજ.
તૌ વા નાગરા૪૮૫
અવ્યક્ત અનુકરણના સૂચક અનેક સ્વરવાળા અને શ્રુત છેડાવાળા શબ્દને દિલ્હવ થયે। હાય અને તેને કૃતિ લાગ્યા હોય તેા ‘કૃત્તિ'ની પૂનાના તૂને વિકલ્પે લેાપ થાય છે.
વટ+પત+કૃતિ પટેતિ જોતિ-પટ પટ એમ અવાજ કરે છે.
રાત્રિ આવૌ ।।ારા૪/
અવ્યક્ત અનુકરણના સૂચક અને અત્ છેડાવાળા અનેક સ્વરવાળા શબ્દોને કાજૂ પ્રત્યય લાગણીને દ્વિર્ભાવ થયા પછી પ્રથમના અનુકરણરૂપ શબ્દના અર્ ના તૂ ના લાપ થઈ જાય.
વટત્ત. જોતિ=વટ/ટારોતિ-૫૫ણ કરે છે.
વસવતારોતિ-પતપત કરે છે.— આ પ્રયાગમાં કાજૂ થયા પછી વતવતા રૂપ થયેલ છે અને આ વતવતા શબ્દ અનુકા'રૂપ મૂળ શબ્દ છે તેથી અનુકાય એવા મૂળ શબ્દરૂપ તપતા'ના ‘ત'ને લેાપ ન થાય.
बहु- अल्पार्थात् कारकाद् इष्टानिष्टे प्ास् ॥७१२।१५०॥ કારઢવાચક ‘બહુ' અથવાળા શબ્દને ઇષ્ટ અર્થાના સબધ હાય તા રાજૂ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
