________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
હૈ વિનાઃ ! રાખ્યાઃ ૩જરમાન રક્ષત અલવા વિના ! શર0ગ્યાઃ નો રક્ષત
હે જિન ! તમે શરણ્યરૂપ છો, અમને બચાવો. (શરણ્ય એટલે શરણ ગ્રહણ કરવા ગ્ય.).
ઉપરના બે વાક્યપ્રયોગમાં યુHજનું ઘમ્ તથા સામાનનું ન રૂપ વિકલ્પ થયેલું છે.
હું સાવ ! સુવતિ ઃ અથો સાર બધે—હે સુવિહિત સાધે! હવે તમારું શરણ સ્વીકારું છું.
છે સાથો ! સુવિદિત ! ઃ ૩૫થી રક્ષ-હે સુવિહિત સાધે ! હવે તું અમને બચાવ.
ઉપરના બે વાકયપ્રયોગમાં જે આમન્ટ વિશેષ્યપદ છે તે પ્રથમાના બહુવચનમાં નથી તેથી તેને “નહીં જવું નહીં માનવું એથી વરનું અને નમ્ રૂપે થયેલાં છે.
રખ્યાઃ સાધવઃ ! ગુમાન સર પ્રવ–હે શરણુ લેવા લાયક સાધુઓ ! તમારું શરણ સ્વીકારું છું.-આ પ્રયોગમાં પ્રથમ બહુવચવાળું શરળ્યાઃ એ આમ પદ તે છે પણ તે વિશેષ્યરૂપ નથી પરંતુ વિશેષ રૂપ છે.
સાચા યુદમાન સરખ્યાઃ રર પ્રવે--આચાર્યો શરણ લેવા લાયક છે તેથી તેમનું (તે આચાર્યોનું) શરણ સ્વીકારું છું.-આ પ્રયોગમાં લેવાના: એ વિશેષ્યપદ તો છે પણ આમન્ટય પદ નથી.
આવા ઉપાધ્યાયાઃ ગુમાન સરળ પ્રવે-આચાર્યો અને ઉપાધ્યાયે છે તેમનું-શરણ રવીકારું છું –આ પ્રયોગમાં આચાર્ય પદ, ઉપાધ્યાય પદ–બને વિશેષ્યરૂપ છે.
|| ૨ ૧ ૫ ૨૬ ! નાચ7 | ૨ હું ! ૨૭ છે. પ્રથમા બહુવચન સિવાયનું બીજુ કઈ પણ આમ-પદ સુષ્મ તથા સત્ શબ્દની પૂર્વે આવેલું હોય તથા તે પૂર્વે આવેલ આમન્ટય પદમાં એક પદ વિશેમરૂપ હોય તથા બીજુ પદ તે જ વિશેષ્યનું વિશેષણરૂપ હોય અને વિશેષ્ય પદ પછી જ આવેલ હોય તે તે વિશેષ્યરૂપ પદને “નહીં જેવું ન માનવું પણ હયાન જ માનવું
સીધો ! [હિત ! ત્વી પ્રવે–હે સુવિહિત સાધે ! તને શરણરૂપે સ્વીકારું છું. સાધો ! સુવિહિત ! મા રક્ષ –હે સુવિહિત સાધો ! મને બચાવ.
- ૨ કે ૧ ૨૭ !
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
