________________
[૧૬૫
લઘુવૃત્તિ-દ્વિતીય-અધ્યાય-પ્રથમ યાદ વિભક્તિના એકવચન ઉન્મ સાથે ત્યાં વિકલ્પ બોલો તથા અન્ને તેને લાગેલા બીજ વિભક્તિના એકવચન કર્યું સાથે માં વિકલ્પ બલવો.
દ્વિતી. એ વ–
युष्मद्+अम्=त्वा अथवा त्वाम् ; धर्मः त्वा पातु अथवा धर्मः त्वाम् पातुધર્મ તને બચાવો
अम्मद अम=मा २५या माम्; धर्मो मा पातु अथवा धर्मो माम् पातुધમ મને બચાવો.
L! ૨ ૧ ૨૪ ! ___ असदिवामन्त्र्यं पूर्वम् ।। २ । १ । - ५॥
ગુHદ્ર અને કામ થી પૂર્વમાં આવેલા આનન્ટ પદને “નથી આવેલ જેવું સમજવું-તાપર્ય એ કે પૂર્વમાં આવેલા આમ પદને લઈને ગુપ્ત, સ્મિક શબ્દમાં કોઈ ફેરફાર ન થાય. હું ના ! ગુનાનું પાનું ધન-
હેન ! તમને ધર્મ બચાવો. દે રધૂ : કુવા પાતુ ઘર્મ-બે સાધુ પો ! તમને બેને ધર્મ બચાવો. રે રાધ ! ત્યાં પાતુ તા:-હે સાધુ! તને તપ બચાવો.
આ ત્રણે પ્રયોગોમાં પૂર્વપદના નિમિત્તને લીધે થનારા વર્, વામ્ અને ત્યા આદેશ ન થયા.
મા ઇતત સર્વમ બાહ્યતમ્ મા મુનિવર !–હે મુનિપંગ ! તમને આ બધું મેં કહ્યું છે. આ પ્રયોગમાં મુનિgવા ! એ આમન્ટય પદ તે છે પણ તે ગુમની પૂર્વે આવેલું નથી તેથી આ નિયમ ન લાગે.
૨ ૧ ૫ ૨૫ जविशेष्यं वाऽऽमन्त्र्ये ।। २ । १ । २६ ॥ ગુમ તથા ઉરમથી પૂર્વમાં પ્રથમ વિભક્તિના વહુવચનનાં બે પદો આવેલાં હોય, તેમાં એક સમય પર પૂર્વમાં હોય અને વિશેષ્ય રૂપ હોય ત્યારે બીજુ વિશેષ્ય પછી જ આવેલ વિશેષણ પદ હોય છે જે વિશેષરૂપ આમ પદ છે તેને તે નથી' એમ વિકલ્પ સમજવું.
કિનાઃ ! રાણાઃ ગુપ્તાન સારાં પ્રવેશે અથવા રે વિના ! રાણા વઃ શરણં પ્રવેશે જિને! તમે શરણ્યરૂપ છે, તમારું શરણ સ્વીકારું છું
૧ આ નિયમ ન લાગે તેથી જ આ પ્રયોગમાં રા૧૨૮ મો નિયમ લાગેલ છે, એમ થવાથી આ પ્રયોગમાં યુવા ને બદલે ૧ઃ પ્રયોગ ન થયે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
