Mahavira Vani

SR No.: 004697
Original Sutra Author: N/A
Author: Bechardas Doshi
Publisher: USA Jain Institute of North America
Publication Year: 1997
Total Pages: 272
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Religion
File Size: 8 MB

Page 204

લોકતત્ત્વ-સૂત્ર
૧૫૭
શ્રેયના લક્ષ્યમાં બરાબર દૃઢતાપૂર્વક સ્થિર રહેવામાં આવે તો એ જ પ્રવૃત્તિઓ વીતરાગભાવનો લાભ મેળવવામાં પણ ભારે સહાય કરે છે એટલે એ શુભ પ્રવૃત્તિરૂપ અશુભ આસ્રવ સદા સર્વદા સર્વત્ર અને સર્વથા આચરવા જેવો છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે શુભ પ્રવૃત્તિઓ સાથે મોહભાવનો વા કષાયભાવનો સંબંધ હોવા છતાં ય સાવધાનતાપૂર્વક આત્મભાવપ્રાપ્તિના લક્ષ્યથી કરવામાં આવતી તે શુભ પ્રવૃત્તિઓ પણ વીતરાગ ભાવને પોષનારી અને પમાડનારી નીવડે છે એ હકીકત સૌ કોઈના અનુભવસિદ્ધ છે.
આમ છતાં ય આ બાબત કોઈ એમ માને કે જ્યારે હું મારું સ્વરૂપ સમજી લઉં ત્યારે જ એ પ્રવૃત્તિઓનૈ કરવાનો અધિકાર મેળવી શકું, સ્વરૂપ સમજ્યા વિના જો એ શુભ પ્રવૃત્તિઓને કરું તો કષાયભાવવાળો હોવાથી વા મોહભાવવાળો હોવાથી મને એ શુભ પ્રવૃત્તિઓ બંધનરૂપ થવાની. માટે મારે મારું સ્વરૂપ સમજું ત્યાં સુધી એ શુભ પ્રવૃત્તિઓને અશુભ પ્રવૃત્તિઓની પેઠે જ છોડી દેવી રહી. એ વિચારધારા માનવને માનવતાના ગુણથી વિમુખ કરનારી છે એથી ખામીવાળી જણાય છે.
આ અંગે અહીં વિચારવાનું છે કે માનવનો સાધારણ સ્વભાવ અશુભ પ્રવૃત્તિઓ તરફ વળેલો હોય છે. ખાવુંપીવું, એશઆરામ, ભોગવિલાસ, બીજાની મહેનતનો લાભ, પોતે મહેનત ન કરવી - આ બધું માણસમાં વગર શીખ્યું જ હોય છે – સહજ હોય છે અને વધારે ટકા માણસો આવી આવી અશુભ પ્રવૃત્તિઓ તરફ વળેલા હોય છે. આ માણસો એમ સમજે અથવા એમને એમ સમજાવવામાં આવે કે મોહવાળા વા કષાયભાવવાળા વા નિશ્ચય સમકિત વિનાના ગૃહસ્થો શુભ પ્રવૃત્તિઓના અધિકારી નથી. તો પછી તેઓ નિરંતર અશુભ પ્રવૃત્તિઓમાં પડ્યા જ રહેવાના અને એથી તેમનામાં હિંસાના, અસત્યના, ચોરીના, અબ્રહ્મચર્યના, આરંભસમારંભના, ક્રૂરતાના, દ્વેષના, લોભના અને એવી બીજી અનેક દુવૃત્તિઓના જ સંસ્કારો પોષાવાના અને મજબૂત બનવાના. આ રીતે આ માણસો બદતર થઈ જવાના અને એમનો કદી પણ આરો આવવાનો નહીં. કેમકે એ ગૃહસ્થો દયા, દાન, પરોપકાર વગેરે જે જે શુભ પ્રવૃત્તિઓ છે તેઓને કરવાના નથી અને તેથી તેમનામાંથી